بررسی تاثیر ارتعاش تمام بدن بر زمان عکسالعمل، بارکاری ذهنی و فیزیولوژیک رانندگان خودروهای سواری

رشد گسترده فن آوری های نوین در صنعت حمل و نقل باعث شده است که انسان به طور مداوم در مواجهه با ارتعاش تمام بدن قرار گیرد. ارتعاش تمام بدن علاوه بر اثرات بیومکانیکی و فیزیولوژیکی، از نظر حسی و شناختی نیز بر انسان تاثیر می گذارد. خستگی ذهنی عاملی مهم در رانندگی است که باعث کاهش عملکرد راننده می شود. از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین اثر ارتعاش تمام بدن بر زمان عکس العمل و بارکاری ذهنی و فیزیولوژیک رانندگان خودروهای سواری انجام شده است.

در این مطالعه تجربی 40 داوطلب (همگی مرد با میانگین سنی 5/2 ± 07/23 و شاخص توده بدنی07/1 ± 8/22) با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. این مطالعه از 3 مرحله تشکیل شده بود که در هریک از مراحل آزمودنی-ها در مواجهه با ارتعاش تمام بدن تولید شده از یک دستگاه شیبه ساز ارتعاش در سه شدت کم (25m/s2 /0)، متوسط (5m/s2 /0) یا زیاد (75m/s2 /0) در فرکانس 7-3 هرتز و جهت عمودی قرار گرفتند. در هریک از مراحل، زمان عکس العمل با استفاده از تست کامپیوتری بصری سنجش زمان عکس العمل انتخابی اندازه گیری شد و تعداد پاسخ های درست و نادرست آزمودنی ها در حین انجام تست ثبت شد. همچنین میانگین ضربان قلب به عنوان شاخص اندازه گیری بار کاری فیزیولوژیک به طور پیوسته در طول هر مرحله، با استفاده از دستگاه اسپرت تستر مدل Biolife10 و نیز بارکاری ذهنی در پایان هر مرحله با استفاده از پرسش نامه ناسا تی ال ایکس ثبت گردید. این مطالعه برگرفته از پایان نامه دانشجویی می باشد. جهت تحلیل نتایج از روش های آماری آنالیز واریانس با اندازه گیری های تکراری و آزمون تی زوجی با مرز معنی داری 05/0 > P استفاده شد.

نتایج نشان داد که افزایش ارتعاش باعث کاهش تعداد پاسخ های درست (P=0/01) و افزایش تعداد پاسخ های نادرست (P=0/01) می شود اما تاثیری بر زمان عکس العمل ندارد. همچنین مواجهه با ارتعاش باعث افزایش ضربان قلب و نیز افزایش بار کاری ذهنی می شود (P=0/01، P=0/000).

نتایج این مطالعه نشان داد که ارتعاش تمام بدن باعث کاهش عملکرد ذهنی و افزایش خستگی فیزیولوژیک رانندگان می شود. از این رو کنترل آن در شدت های زیاد نقش مهمی در افزایش ایمنی و راحتی انسان ایفا می کند.