بررسی پارک ها و مراکز رشد علم و فناوری ایران با نگاهی بر رویکرد جهانی

تحقیقات علمی به عنوان یکی از اصلی ترین و مهم ترین راه رسیدن به حقایق پیدا و پنهان جهان هستی و کشف منابع و راهکارهای جدید برای پاسخگویی به مسایل و مشکلات، نیازها و خواسته های انسان و جامعه محسوب می شود. لذا در راستای دستیابی به اهداف توسعه کشور، نقش دانشگاه ها و مراکز پژوهشی در ایجاد نهادهای اجتماعی که در تعامل با اینگونه مراکز هستند، بسیار اثرگذار می باشد. بنابراین توسعه، گسترش و حمایت همه جانبه سیاست گذاران و مسوولان در زمینه ایجاد پارک ها و مراکز رشد علم و فناوری علاوه بر اتخاذ شیوه های نوین مدیریتی باید تمام بسترها را نیز جهت دستیابی به اهداف مزبور فراهم نمایند. بدیهی است، حذف شکاف های موجود بین دانشگاه ها و سایر بخش ها مانند صنعت، کشاورزی، بهداشت و...، و همچنین روند انتقال فناوری و دانش از طریق اینگونه مراکز تسهیل خواهد شد. یعنی، پارک های علم و فناوری تسریع کننده روند رشد و توسعه اقتصادی دانش محور نیز هستند. پارک های علم و فناوری به عنوان واحدهای تحقیق و توسعه، می توانند خیلی از مشکلات موجود را از بین برده و به بهبود وضعیت و شرایط آن بپردازند. با نگاه اجمالی بر فعالیت برخی از این واحدها، می توان پی برد که به بهترین وجه از این واحدها بهره گیری نشده است. از جمله عوامل مهم می توان به عدم توزیع مناسب منابع و امکانات براساس اولویت ها، عدم اتخاذ تدابیر لازم از سوی سیاست گذاران و برنامه ریزان نوآوری و فناوری، مشکلات ارتباطی، قوانین و مقررات متعدد و... موجب عدم بهره گیری مناسب شده است. یکی از الگوهایی که برای رفع این مشکلات مطرح می شود، استفاده از سازمان ها و نهادهای واسط در چرخه تحقیق تا بازار است که از طریق ایجاد پارک های علم و فناوری محقق می شود. پارک های علم و فناوری، نقش اساسی در ایجاد و توسعه موسسات فناوری و مراکز تحقیقات حرفه ای دارند. ضمن آن که اینچنین واحدهای تحقیق و توسعه در چنین محیطی امکان برقراری ارتباط و همکاری فنی با مجموعه های مکمل خود مانند شرکت های خدمات مهندسی، موسسات طراحی و مهندسی و مراکز تحقیقات حرفه ای را آسان کرده و پیوند صحیح و مناسبی برای تامین منابع و نیازهایی گروهی متناسب با فعالیت های تحقیق و توسعه فراهم می شود. لذا در این مقاله ضمن اشاره به چگونگی پیدایش و ویژگی های پارک های علم و فناوری ایران، به وضعیت کلی اینگونه مراکز برحسب موقعیت جغرافیای و دستگاه های موسس و نیز تعداد مراکز آن براساس نوع وابستگی و فعالیت های مختلف آنان با رویکرد سازمان های جهانی و بین المللی مختلف پرداخته شده است.