پیش بینی تغییرات مکانی- زمانی سطح آب زیر زمینی در دشت بیرجند به روش کریجینگ

با توجه به محدودیت منابع آبی و خطر بحران آب در ایران و اینکه سالانه مقدار زیادی از ذخایر منابع آبی کشور به دلیل برداشت بیش از حد کاهش یافته و منجر به بحرانی شدن دشت ها و در نتیجه ایجاد بیلان منفی می شود، یافتن راه هایی برای پیش بینی مقدار سطح آب قبل از حفر چاه ها ضروری است. سطح آبهای زیر زمینی متغیری است که در طول زمان و مکان تغییر می کند بنابراین می توان آن را به عنوان یک مجموعه داده ی فضایی- زمانی در نظر گرفت. در تحلیل این نوع داده ها، مدل سازی ساختار وابستگی فضایی- زمانی ابزاری مهم برای پیش بینی متغیر مورد مطالعه در مکان ها و زمان های دلخواه است. ساختار وابستگی فضایی- زمانی داده های فضایی- زمانی به کمک تابع هم تغییرنگار یا تغییرنگار مشخص می شود. در حالت کلی تعیین هم تغییرنگار فضایی- زمانی داده ها بسیار پیچیده است اما تحت فرض تفکیک پذیری هم تغییرنگار، مدل بندی ساختار وابستگی فضایی- زمانی را می توان با ترکیبی از هم تغییرنگار صرفا فضایی و صرفا زمانی انجام داد. در این تحقیق ضمن شرح مختصری در خصوص انواع هم تغییرنگار فضایی- زمانی تفکیک پذیر و نحوه برآورد و مدل سازی آنها، ساختار همبستگی فضایی- زمانی داده های مربوط به سطح آبهای زیر زمینی مدل سازی شد. سپس منحنی تراز پیش بینی سطح آبهای زیر زمینی به روش کریجینگ عام تحت مدل های ضربی و جمعی- ضربی ارائه شده و دقت این مدل ها برای پیش بینی فضایی- زمانی سطح آبهای زیر زمینی مورد ارزیابی قرار گرفت. با آنکه مدل جمعی- ضربی پیچیده تر از مدل ضربی است، نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که مدل ضربی با دقت بسیار مطلوبی می تواند برای پیش بینی سطح آبهای زیرزمینی در ناحیه مورد مطالعه مورد استفاده قرار گیرد.