انسان شناسی از منظر یاسپرس و فاضل نراقی

بررسی انسان شناسی بر مبنای ایدئولوژی و باورهای تاریخی، ضمن تحلیل و یا تطبیق آن با سایر دیدگاه ها و مکاتب، تجربه ای مفید در راستای دستیابی به الگوی مناسب، بالنده و پیشرفته مبتنی بر باورهای تربیتی یک جامعه است. از این رو نوشتار حاضر با هدف بررسی تطبیقی انسان شناسی کارل یاسپرس (شارح و مفسر اگزیستانسیالیسم) و مقایسه آن با دیدگاه های فاضل نراقی (دانشمند ایرانی و اسلامی) به تحقیق در این زمینه پرداخته است. برای نیل به اهداف تحقیق، از روش تطبیقی و تحلیل اسناد به منظور جمع آوری، توصیف و مقایسه داده ها استفاده شده است. پس از بررسی و مقایسه آرای این دو اندیشمند بر اساس مبانی و سیر تاریخی نتایج پژوهش بیانگر آن است که یاسپرس و فاضل نراقی گرچه به دو منظومه فکری متفاوت تعلق دارند ولی هر دو بر ضرورت شناخت انسان تاکید و به وجود هسته ای مرکزی به نام نفس اشاره دارند و نقش اختیار و انتخاب انسان را به عنوان عاملی مهم در ساختن و تعین انسان و مرگ را به عنوان مهم ترین پارادوکس های زندگی تلقی می کنند. در دیدگاه یاسپرس حذف ارزش های اخلاقی، تقدم وجود بر ماهیت انسان، خودمحوری و فردیت گرایی و مسئولیت در برابر خود؛ اما در نظریات ملا احمد نراقی (فاضل نراقی) اخلاق مبنای اساسی تربیت و مایه کمال و سعادت انسان، توجه به فرد در بطن جامعه (انسان موجودی اجتماعی) و محدوده آزادی و مسئولیت در برابر (خدا و خود و جامعه) از جمله مهم ترین مغایرت های انسان شناسی یاسپرس و فاضل نراقی است.