تجزیه ضرایب مسیر برای عملکرد دانه در ژنوتیپهای گلرنگ ایرانی. Carthamus tinctorius L

به منظور بررسی روابط بین عملکرد دانه و اجزای آن در گلرنگ، تجزیه ضرایب مسیر و تجزیه عاملها با استفاده از برخی صفات زراعی و مورفولوژیک در 18 ژنوتیپ مختلف گلرنگ انجام شد. ژنوتیپها در دانشگاه پیام نور زواره در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در گلخانه ارزیابی شدند. ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که بین عملکرد دانه با صفات بیوماس، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، عملکرد روغن و تعداد شاخه فرعی همبستگی مثبت و بالایی وجود داشت. تجزیه و تحلیل رگرسیون مرحلهای برای عملکرد دانه نشان داد که صفات بیوماس، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و درصد روغن به ترتیب وارد مدل شدند و 98 درصد تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمودند. بر اساس ضرایب مسیر صفت بیوماس و تعداد طبق در بوته بالاترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشتند. تجزیه عاملها سه عامل پنهانی را معرفی نمود که در مجموع 31/91 درصد از واریانس بین صفات را بیان نمودند. این عاملها با توجه به اجزای تشکیل دهنده آنها به ترتیب عامل بهره وری (عملکرد دانه، عملکرد روغن و بیوماس)، عامل اجزای عملکرد (تعداد شاخه فرعی و تعداد طبق در بوته) و عامل خصوصیات طبق (وزن طبق و تعداد دانه در طبق) نامیده شدند. از این رو بنا بر این تحقیق، بیوماس، تعداد طبق در بوته و تعداد دانه در طبق به ترتیب از اهمیت نسبی بیشتری در تعیین عملکرد دانه گلرنگ برخوردارند و این اجزای عملکرد میتوانند معیار انتخاب مناسبی برای بهبود عملکرد دانه در ژنوتیپهای گلرنگ باشند.