جستاری در مفهوم و گستره ولایت

واژه «ولایت» و مشتقات آن، 233 بار در قرآن کریم به کار رفته است؛ این الفاظ گاهی به صورت اشتراک لفظی و گاهی اشتراک معنوی، گاهی اوقات دارای معانی حقیقی و گاهی مهانی مجازی هستند.
اگر دو موجود دارای ارتباطی عمیق بودند به گونه ای که نتوان بین آنها فاصله انداخت و آن دو و یا یکی بر دیگری تاثیر و تاثر دانست، از واژه «ولایت» استفاده می شود. ولایت الهی بر دو قسم تکوینی و تشریعی است. تصرفات عام مربوط به همه موجودات را «ولایت تکوینی عام» و تصریفات خاص مربوط به اولیای الهی و مقربات درگاه الهی را «ولایت خاص تکوینی» گویند. «ولایت تشریعی» در امور اجتماعی، اعتباری و قانون گذاری، به معنای ارائه دستورالعمل و قانون گذاری، که در درجه اول به وسیله خداوند برای هدایت انسان ها و آن گاه خداوند این اختیار را به جانشینان خود واگذار می کند.
قرب الهی، قربی اکتسابی است که در پرتو پیروی از دستورات الهی به دست می آید که در سایه آن، بندگان مومن امور خود را به خدای متعال واگذار و بر او توکل می کنند. مقربان درگاه الهی، دارای تقوای الهی بوده و از گناهان پرهیز می کنند.