تاثیر دورسبان بر روی هورمون های جنسی و تغییرات بافتی بیضه در موش های آزمایشگاهی

دورسبان (کلروپیریفوس)، از متداول ترین سموم ارگانوفسفره ای است که برای کنترل آفت گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد. مکانیسم اصلی این گونه ترکیبات، مهار آنزیم کولین استراز بوده و ممکن است بر روی سیستم تولید مثلی، تاثیر منفی داشته باشند. با توجه به استفاده آن در کشاورزی و ضرر احتمالی این سم، تاثیر آن بر روی هورمون های جنسی و تغییرات بافتی در بیضه موش سفید کوچک مورد مطالعه قرار گرفت.
در یک مطالعه تجربی، 40 سر موش نر بالغ آزمایشگاهی به چهار گروه مساوی شامل کنترل، شم، آزمایشی1 و 2 تقسیم شدند. حیوانات در گروه های تجربی، سم دورسبان را با دوز مکررmg/kg 15 وmg/kg 30 به صورت داخل صفاقی به مدت یک ماه (پنج روز اول هفته) دریافت نمودند. به گروه شم روغن زیتون تزریق گردید. گروه کنترل تزریقی نداشتند. با تهیه برش های بافتی از بیضه، رده های مختلف سلولهای اسپرماتوژنیک و سلولهای لایدیگ و قطر لوله های اسپرم ساز با استفاده از عدسی چشمی مدرج اندازه گیری شدند. قطر بیضه نیز توسط میکرومتر اندازه گیری شد. هورمون های گونادوتروپین و تستوسترون با استفاده از روش radioimmunoassay بدست آمدند. سپس داده ها تجزیه و تحلیل شدند.
میزان هورمون های گونادوتروپین و تستوسترون در گروه های آزمایشی 1 و 2، کاهش معنی داری نسبت به گروه کنترل و شم پیدا نمود (05/0p<). تعداد سلولهای اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت های اولیه و ثانویه، اسپرماتیدها و سلولهای لایدیگ، قطر بیضه و قطر لوله های اسپرم ساز نیز کاهش معنی داری را در گروه های آزمایشی 1 و 2، نسبت به گروه کنترل و شم و همچنین در گروه آزمایشی2 نسبت به گروه آزمایشی 1، نشان داد (05/0p<).
نتایج این مطالعه نشان داد که احتمالا سم دورسبان، می تواند باعث کاهش هورمون های جنسی شده و با تخریب بافت بیضه، یکی از عوامل ناباروری تلقی گردد.