تحلیل تکوین فرهنگ های مفرغ قدیم در شمال غرب ایران

عصر مفرغ قدیم در خاورمیانه، مقارن با رویدادهای بزرگی مانند تشکیل اولین دولت شهرها، آغاز شهرنشینی و گسترش خط و کتابت است. آثار فرهنگی در ابتدای این دوره، در بسیاری از مناطق خاورمیانه شامل قسمت غربی ایران، قفقاز، آناتولی، لوانت و شمال میانرودان همانندی های شگفت آوری از خود نشان می دهند و به اسامی مختلفی نامگذاری شده اند. با وجود سابقه طولانی در پژوهش های این دوره، داده های موجود در تحلیل تحولات آن ارزش یکسانی برخوردار نیست که از علت های آن از حجم و نوع متفاوت کارهای میدانی و داده ها، روش های میان رشته ای متفاوت، پیشداوری ها و زمینه های ذهنی ناشی از تحولات بین المللی می توان نام برد. در طی سه دهه اخیر، کاوش ها و بررسی های متعدد باستان شناختی در شمال غربی و مناطق مرکزی ایران صورت گرفته که دامنه نفوذ این فرهنگ را به طرف مشرق، گسترش چشمگیری داده و منطقه ارومیه را به همراه حوضه ارس و رودخانه کورا در قلب این فرهنگ قرار داده است.علاوه بر این، مطالعات میان رشته ای چندی در این ارتباط به انجام رسیده است که برخی از آنها در قالب پایان نامه های دکتری ارائه گردیده و اطلاعات فراوانی را در اختیار ما قرار داده است. مقاله حاضر، کوششی است در تحلیل نتایج حاصل از این تحقیقات و بررسی تحولات این دوره که با توجه به زمینه جغرافیایی و ارتباطات آن با مناطق همجوار صورت گرفته است.