توصیف آوایی گویش تاتی اشتهاردی

شناسایی، گردآوری و مطالعه درباره گویش های محلی، نه تنها از نابودی آن ها جلوگیری می کند، بلکه سبب استحکام روابط فرهنگی میان امروز و دیروز می گردد و زمینه تقویت و توسعه زبان و فرهنگ ملی را نیز فراهم می آورد. گویش تاتی اشتهاردی، از آن دست گویش های جنوب غربی ایرانی است که با همه دیرینگی، هنوز به حیات خود ادامه می دهد و با توجه به منطقه جغرافیایی آن، تا چند دهه پیش، دست نخورده باقی مانده بود؛ اما اینک به دلایل مختلف رو به اضمحلال نهاده، در برابر قدرت زبان و فرهنگ ملی عقب نشسته است. حضور عناصر زبانی قدیم در این گویش و حفظ ارتباط با زبان های ایران باستان و نیز وسعت دامنه واژگانی و تنوع ساخت های دستوری، از خصایص اصلی این گویش است. در این نوشتار با انجام مقایسه ای آواشناختی میان واژگان مشترک این گویش با زبان فارسی، تصویری روشن از ویژگی های آوایی آن ارائه نموده ایم؛ کاری که تاکنون صورت نگرفته است و انجام آن می تواند در شناخت ماهیت گویش تاتی اشتهاردی و میزان ارتباط و نحوه تعامل آن با گویش های هم تبارش مفید واقع شود. بررسی ها نشان می دهد که تمایزات آوایی گویش تاتی اشتهاردی با زبان فارسی، در سه بخش آغازین، میانین و پایانی کلمات بروز کرده و از چهار قاعده ابدال، حذف، اضافه و قلب، تبعیت می کند.