بررسی دیدگاه عمل گرایانه ون فراسن در تبیین و تطبیق آن با عمل گرایی سنتی

ون فراسن از برجسته ترین فیلسوفان علم در عصر حاضر و بنیانگذار مکتب «تجربه گرایی سازنده» است. بررسی نظریه او در مسئله تبیین، از این جهت اهمیت دارد که وی با نقد نظریه های صورت گرا شورید و تمرکز اصلی دیدگاهش را بر توجه به نقش امور غیرصوری، به ویژه بستر، قرار داد. نظریه او در تبیین، یکی از برجسته ترین نظریه های غیرصورت گرا تلقی می شود. نظریه های رایج تبیین را رابطه میان نظریه و واقع می دانند؛ ون فراسن این تصور را نادرست می داند و تبیین را رابطه میان سه چیز معرفی می کند: نظریه، واقع، و بستر: در واقع، یک نظریه یک واقعیت را بسته به یک بستر خاص تبیین می کند. ون فراسن به ویژه بستری را که در آن تبیین تقاضا و ارائه می شود بسیار مهم می داند. در مقاله حاضر، ضمن بررسی ابعاد گوناگون نظریه ون فراسن درباره تبیین، تفاوت دیدگاه وی با طرفداران عمل گرایی رایج و نیز برخی نتایج و نقدهای این نظریه را بیان خواهیم کرد.