بازشناسی ساختار کالبدی باغها و کاخهای اطراف خیابان چهارباغ عباسی در دوره صفویه

دوره صفویه از درخشان ترین دوره های تاریخ معماری ایران و خیابان چهارباغ یکی از مهمترین و ارزشمندترین عناصر هویت بخش شهر تاریخی اصفهان محسوب می شود و به نظرمی رسد که نخستین بلوار شهری با این ویژگی ها در جهان است. هدف از این تحقیق، شناسایی ساختار کالبدی باغها و کاخهای از دست رفته دوران صفویه در خیابان چهارباغ عباسی و بازشناسی ذهنی طرحآنهاست. از آنجا که نشانه های فیزیکی این باغها و کاخها تاحدی باقی مانده است، بر اساس اطلاعات به دست آمده از متون و اسناد، بهویژه سفرنامه ها، میتوان به ارائه تصویری فرضی برای آنها پرداخت تاحدیکه راه گشای تحقیقات آینده باشد. این تحقیق مبتنی بر مطالعات و نکات ذکرشده در متون و اسناد تاریخی و تحلیل محتوای آنهاست که شامل مطالعه اسناد و متون و تحلیل محتوایی آنها بهمنزله مهمترین منابع تاریخی و بررسی تحقیقات پژوهشگران معاصر درباره ساختار معماری و شهرسازی در دوره صفویه است.
در این راستا با بهره گیری از روش توصیفی-تاریخی و گویاسازی اسناد مصور کهن و ازطریق مقایسه آنها با یکدیگر و منابع مکتوب به این پرسش پاسخ داده می شود که باغها و کاخهای دوره صفوی در اصفهان چه ویژگی هایی داشته اند. یافته های تحقیق مبین آن است که پلان همه باغ های این خیابان بهجز «باغ خرگاه» به صورت مستطیل در دو جهت شرقی- غربی و شمالی- جنوبی بوده؛ همچنین این باغ ها بهگونه های مختلف از نظر تعداد کوشک (با کوشک های متعدد تا بدون کوشک میانی) دیده شده است. استفاده از چادر در باغ خرگاه و کوشک هشت ضلعی هشت بهشت در باغ بلبل و قفس های باغ های شیرخانه و قفس خانه، نمایانگر گونه های شکلی متعدد فضای مصنوع باغ های این خیابان بوده است.