مطالعه تطبیقی نقوش هندسی- گیاهی مشترک در نقشه های خشتی قالی بیرجند و چالشتر

یکی از مشهورترین گونه های فرش در مناطقی از ایران، فرش نقش خشتی است. بافت نقشه خشتی هماکنون در قالی های مناطقی چون چالشتر، قم، بیرجند و تبریز ادامه دارد. مطالعه تفاوتهای موجود در طرحها و نقوش گیاهی و هندسی مشترک دو منطقه چالشتر و بیرجند بهعنوان دو مرکز مشهور تولید اینگونه فرش، مسئله اصلی این تحقیق است.
این مقاله ضمن بررسی ویژگی های قالی نقش خشتی دو منطقه چالشتر و بیرجند با هدف بررسی تغییرات آنها در طی حدود نیم قرن گذشته- با توجه به شرایط اقلیمی و تاثیرات ذهنی بافندگان و بازتاب این تاثیرات در فرش دو منطقه- تفاوتهای موجود در نقوش خشتهای مشترک این دو دستباف را برشمرده است. شیوه گردآوری مطالب کتابخانه ای و میدانی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است.
نتایج حاصله حاکی از اصالت و تقدم بافت نقوش فرش خشتی چالشتر نسبت به همینگونه فرش در بیرجند بود که پس از گذشت حدود پنج دهه از تقلید و تولید آن در بیرجند، نقوش و رنگهای موجود در آن بومی شده و کاملا با شرایط محیطی منطقه هماهنگی پیدا کرده است به گونهای که این نقوش درحال حاضر هویتی مستقل یافته است.