اثر کشت تاخیری بر عملکرد دانه و برخی صفات زراعی ژنوتیپ های گندم

به منظور ارزیابی ژنوتیپ های مختلف گندم دوروم و نان نسبت به کشت تاخیری این تحقیق در ایستگاه خرم آباد طی دو سال زراعی 89-1387 انجام شد. دو تاریخ کاشت شامل تاریخ کا شت مطلوب (20 آبان) و تاریخ کا شت تاخیری (20 آذر) به عنوان فاکتور اصلی و 16 ژنوتیپ پیشرفته گندم نان و دوروم به عنوان فاکتور فرعی با استفاده از آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر سال، اثر متقابل سال × تاریخ کاشت و سال × ژنوتیپ برای برخی صفات و اثر تاریخ کاشت و ژنوتیپ برای اکثر صفات معنی دار بود. تاریخ کاشت تاخیری سبب کاهش تعداد دانه در متر مربع، تعداد سنبله در متر مربع، ارتفاع بوته، روز از کاشت تا ظهور سنبله، رسیدگی فیزیولوژی و عملکرد دانه ژنوتیپ ها گردید. تاخیر در کاشت عملکرد دانه را حدود 29 کیلوگرم در هکتار به ازای هر روز کاهش داد. رقم گندم دوروم دنا و لاین های امید بخش گندم نان S-83-3، S-83-4 و S-84-14 به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 6148، 6412، 6679 و 6036 کیلو گرم در هکتار برای کاشت در تاریخ کاشت مطلوب و تاخیری مناسب بودند. همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه و برخی صفات مشاهده گردید، ولی حداکثر همبستگی بین عملکرد دانه با تعداد دانه در مترمربع (r = 0.70**) بود. اگر چه بین میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم دوروم و گندم نان تفاوت معنی داری نبود، ولی درصد تغییرات عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم دوروم در کاشت تاخیری کمتر بود.