ملاحظاتی در باب اقتصاد و اجتماع ولایت قاینات در نیمه اول حکومت قاجاریه

بی تردید یکی از مهمترین و در عین حال دشوار ترین عرصه های مطالعات تاریخی، نگارش تاریخ محلی است. کسانی که با تاریخ منطقه دورافتاده (از مرکز) قاینات آشنایی دارند، مستحضرند که این منطقه مضاف بر ظلمی که از جانب طبیعت متحمل شده، از جانب تاریخ نگاران نیز مورد بی مهری قرار گرفته است تا جایی که هیچ تاریخ محلی در باب این ولایت کهن، به نگارش در نیامده است. تلاش عبدالحسین فنودی که در سال های پایانی حکومت قاجاریه، اندیشه نگارش تاریخ این منطقه را در سر می پروراند نیز به سبب مرگ زود هنگامش نیمه تمام ماند. به هر روی، نویسنده در نوشتار حاضر بر آن است تا با تکیه بر منابع موثق و در حد ممکن دست اول، گوشه ای از تاریخ این ولایت را به نگارش در آورد. در انتخاب برهه زمانی حکومت قاجاریه چندین عامل دخیل بوده اند. گذشته از مهجور ماندن قاینات دوره قاجاریه، در مطالعات و پژوهش های جدید، اهمیت دوره مذکور که مصادف با تغییرات در عرصه های مختلف اجتماع و اقتصاد کشور بود، در این انتخاب موثر افتاد. لازم به ذکر است که نوشتار حاضر تنها بخشی از موضوع گسترده ای است که نگارنده در پایان نامه اش تحت عنوان «قاینات در دوره قاجاریه» مورد بررسی قرار داده است.