بررسی اثرات مواجهه با صدا بر میزان هورمون کورتیزول سرم و برخی پارامترهای خونی کارگران صنعت فولاد

صدا یکی از مهم ترین عوامل فیزیکی زیان آور محیط های صنعتی به شمار می آید. صدا دارای اثرات شنوایی و غیر شنوایی بوده است که از اثرات مهم آن بر سلامتی می توان به آسیب دستگاه شنوایی، اثر روی اندام بینایی، اثر بر سیستم تعادلی، اثرات عصبی و روانی، اثر روی الکترولیت ها، اثرات فیزیولوژیکی و اثرات ذهنی اشاره کرد. به دلیل اهمیت موضوع، این مطالعه با هدف تعیین اثرات مواجهه با صدا بر میزان هورمون کورتیزول سرم و برخی پارامترهای خونی کارگران صنعت فولاد انجام شد.

در این مطالعه مقطعی، تعداد 50 نفر از بین شاغلین صنعت فولاد به عنوان گروه مورد مطالعه شرکت کردند. ابتدا جهت گردآوری اطلاعات دموگرافیک برای هر فرد، پرسش نامه ای تکمیل شد. جهت بررسی پارامترهای خونی نظیر تغییرات هورمون کورتیزول، چربی خون و قند خون قبل و بعد از شیفت کاری از افراد شرکت کننده نمونه خون گرفته شد. شاخص LAeq به وسیله دستگاه صداسنج CEL مدل 440 در محل توقف کارگران اندازه گیری و صدای دستگاه در فرکانس های اکتاوباند آنالیز شد. مطالعه در دو مرحله میدانی و آزمایشگاهی صورت گرفت. در مرحله آزمایشگاهی، کارگران به مدت 5 دقیقه به ترتیب با تراز صدای 85، 95 و 105 دسی بل در سه روز متوالی مواجه شدند و در نهایت نتایج به دست آمده از آزمایش خون از طریق نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد.

یافته های آزمایشگاهی نشان داد که میزان هورمون کورتیزول بعد از مواجهه با صدا، در هر سه تراز صوت 85، 95 و 105 دسی بل افزایش داشت، اما این افزایش از نظر آماری معنی دار نبود (05/0 < P). چربی خون (TG یا Triglyceride) نیز بعد از مواجهه در هر سه تراز کاهش داشت که این تغییرات نیز به لحاظ آماری معنی دار نبود (05/0 < P). میزان HDL (High density lopoprotein) و LDL (Low density lipoprotein) نیز در تراز 85 دسی بل روند کاهشی داشت، اما نسبت به حالت قبل از مواجهه اختلاف معنی داری نداشت (05/0< P). میزان قند خون افراد نیز در هر سه تراز افزایش داشت که این افزایش در تراز 95 دسی بل معنی دار بود (001/0 > P).

نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مواجهه با صدا در ترازهای بالا موجب تغییر در پارامترهای فیزیولوژیک نظیر هورمون کورتیزول سرم، چربی و قند خون می شود اما با این وجود، به جز پارامتر قند خون که در تراز 95 دسی بل اختلاف معنی داری نسبت به حالت قبل از مواجهه داشت، به دلیل معنی دار نبودن تغییرات سایر پارامترها، نمی توان صدا را به عنوان عامل موثر بر پارامترهای کلینیکی معرفی نمود.