ثروت علمی و سنجش پراکندگی جغرافیایی آن در ایران

این پژوهش به توصیف مفهوم ثروت علمی و ارائه چارچوبی برای اندازه گیری و بازنمایی وضعیت پراکندگی جغرافیایی ثروت علمی می پردازد و برای این کار، توزیع ثروت علمی در ایران را مطالعه می کند. هدف اصلی این مقاله، مطالعه الگوهای مشارکت استان های ایران در تولید علم از یک سو و در بهرهگیری از تولیدات علمی کشور از سوی دیگر است. داده های مورد استفاده در این تحقیق شامل پایان نامه و مقالات نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی ایرانداک است. در مقاله حاضر، ابتدا مبانی نظری و پیشینه علمی موجود در خصوص تولید علم مورد مطالعه قرار گرفتهاست. سپس شاخص های تعیین کننده ثروت علمی بررسی و دسته بندی شده اند. در ادامه، سی و یک استان کشور بر اساس دو معیار کلان میزان مشارکت در تولید محصولات علمی و میزان بهره مندی از یافته ها و تولیدات علمی کشور مطالعه شده اند. در نهایت، رده بندی استان ها بر اساس مشارکت در ثروت علمی کشور با بهره گیری از پنج شاخص مختلف صورت گرفته است و استان های ثروتمند، برخوردار و محروم علمی کشور مشخص شده اند. نتایج نشان می دهد که 70% ثروت علمی کشور مربوط به 20% استان های ایران است. همچنین یافته ها حاکی از سهم بسیار زیاد استان تهران در ثروت علمی کشور با در نظر گرفتن تمامی معیارهاست. نتایج به دست آمده می تواند ضمن ارائه تصویری از وضعیت پراکندگی ثروت علمی در کشور، امکان برنامه ریزی برای توسعه علمی متوازن مناطق را فراهم سازد.