اثر جهت و موقعیت شیب بر روی برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در اراضی لسی شیب دار، منطقه توشن استان گلستان

با توجه به نقش خاک در تامین غذای جمعیت رو به رشد جهان، شناخت همه خصوصیات کیفیت خاک مانند فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و کانی شناسی دارای اهمیت می باشد. تغییرات مکانی ویژگی های خاک تابع عوامل محیطی مانند اقلیم، خصوصیات زمین نما شامل موقعیت زمین نما، توپوگرافی، درجه شیب، ارتفاع، مواد مادری و پوشش گیاهی می باشد. تغییرات توپوگرافی و به دنبال آن فرآیندهای خاک سازی در امتداد اراضی شیب دار، باعث تفاوت معنی داری در ویژگی های خاک می شود. این پژوهش به منظور ارزیابی برخی شاخص های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی کیفیت خاک در اراضی شیب دار لسی توشن واقع در استان گلستان انجام گرفت. به منظور انجام این مطالعه 135 نمونه به روش سیستماتیک تصادفی از عمق 20-0 سانتی متری در 4 موقعیت شانه شیب، شیب پشتی، پای شیب و پنجه شیب و سه جهت شرقی، شمال شرقی و جنوب شرقی برداشت شد. بافت، وزن مخصوص ظاهری، کربن آلی، اسیدیته، قابلیت هدایت الکتریکی، تنفس میکروبی، کربنات کلسیم معادل و پایداری خاک دانه به منظور مطالعه کیفیت فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که قسمت های پایین شیب دارای بیش ترین مقدار رس، کربن آلی، پایداری خاک دانه و کم ترین مقدار کربنات کلسیم معادل می باشند و جهت شمال شرقی خاک های با کیفیت بالاتری از نظر میزان کربن آلی دارند. بنابراین، خصوصیات خاک وابسته به موقعیت زمین نما است و این موقعیت ها ویژگی های خاک و تکامل تدریجی آن را تحت تاثیر قرار می دهند. نتایج این پژوهش نشان داد که در بین شاخص های مورد بررسی، کربن آلی به عنوان شاخصی مناسب برای ارزیابی اثر موقعیت زمین نما بر کیفیت خاک مورد استفاده قرار گیرد.