انتخاب بهترین سناریوی بهبود کیفیت آب با استفاده از روش های تصمیم گیری چندمعیاره در حوضه آب خیز گرگان رود- استان گلستان

امروزه ضرورت مدیریت منابع آب و استفاده بهینه از آن بیش از پیش روشن شده است. انسان ها باید به کنترل روند منفی در کیفیت آب رودخانه بپردازند و یا حداقل شدت آن را کاهش دهند. در این پژوهش سناریوهای مختلف بهبود کیفیت آب حوضه آب خیز گرگان رود- استان گلستان مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا، 9 پارامتر کیفی آب به عنوان متغیر وابسته و 41 متغیر مستقل سیمای سرزمین انتخاب شدند و رابطه بین متغیرها از طریق تحلیل همبستگی و رگرسیون بررسی گردید. سپس، از آن میان با توجه به دیدگاه ها و اهداف مدیریتی مختلف در میان کارشناسان محیط زیست، 5 فعالیت مدیریتی ممکن پیشنهاد گردید. براساس رابطه رگرسیونی اثبات شده بین فعالیت های مدیریتی و پارامترهای کیفی آب مقادیر پارامترها در سناریوهای تدوین شده مورد ارزیابی قرار گرفت. 5 فعالیت مدیریتی عبارتند از: کاهش چین خوردگی پوشش درختی، افزایش مرتع به ازای کاهش مناطق بایر، کاهش سطح کشاورزی براساس روش MCE (ارزیابی چندمعیاره تناسب سرزمین)، کاهش جاده با الگوریتم COST (فواصل هزینه ای) و افزایش مرتع و افزایش تعداد لکه های درختی. به منظور موازنه نتایج به دست آمده از اجرای سناریوهای تدوین شده و نیز تعیین سناریو یا سناریوهای برتر، فن تصمیم گیری چندمعیاره به کار گرفته شد. به این منظور پس از محاسبه مقدار معیارها در همه سناریوها، معیارهای یاد شده به کمک فرآیند AHP وزن دهی شد. سپس، 32 سناریوی تدوین شده با استفاده از روش TOPSIS، برای تعیین برترین سناریوها، اولویت بندی گشت. با توجه به نتایج برترین سناریو، یعنی سناریوی بیست و یک شامل کاهش جاده با الگوریتم COST و افزایش مرتع، افزایش مرتع به ازای کاهش مناطق بایر و کاهش چین خوردگی پوشش درختی انتخاب شد. با استفاده از سناریوسازی می توان برنامه مدیریتی برای آب خیز موردنظر را با توجه به تغییراتی که ممکن است در آینده ای نزدیک ایجاد شود، ارایه کرد، بنابراین این فعالیت های مدیریتی امکان بهبود کیفیت آب در آینده را پیش بینی می کنند.