ارزیابی تغییرات ژنتیکی در برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی در بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.)

تنوع ژنتیکی صفات کمی عامل اصلی بروز اثر متقابل بین جمعیت های طبیعی و محیطشان می باشد که می توان با مطالعه آن برنامه های اصلاحی گونه های مختلف را با موفقیت بیشتر انجام داد. در این تحقیق، بذرهای 60 درخت مادری گونه بلوط ایرانی از عرض ها و ارتفاعات مختلف جنگل های زاگرس جمع آوری و در عرصه تحقیقاتی یاسوج کاشته شدند. سپس برخی صفات مورفوفیزیولوژیک مانند عملکرد فتوسیستم II، سطح و وزن برگ، سطح مخصوص برگ و محتوای آب نسبی بر روی نهال های دوساله آنها اندازه گیری شد. پارامترهای مختلف ژنتیکی مانند وراثت پذیری، ضریب تغییرات ژنتیکی و فنوتیپی و درصد واریانس در سطح کل پروونانس ها و نیز در هر پروونانس به صورت جداگانه محاسبه گردید. نتایج نشان داد که صفاتی مانند عملکرد فتوسیستم II، سطح و وزن برگ و محتوای آب نسبی در سطح پروونانس و درخت مادری اختلاف معنی دار با یکدیگر داشتند و نیز وراثت پذیری آنها بالا و بین 8/0 تا 1 بود. اما سطح مخصوص برگ دارای وراثت پذیری صفر بود. همچنین بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی مربوط به عملکرد فتوسیستم II با میزان 8/75 درصد و 8/0 بود. بررسی وراثت پذیری هر یک از صفات در سطح پروونانس نشان داد که وراثت پذیری کلیه صفات اندازه گیری شده بجز محتوای آب نسبی در پروونانس های مختلف متفاوت است و نمی توان از یک صفت خاص برای گزینش زود هنگام در پروونانس های مختلف جنگل های زاگرس استفاده نمود. اما اندازه گیری همزمان سطح، وزن خشک و وزن اشباع برگ می تواند به ما در گزینش برای داشتن نتاجی با رویش و زنده مانی بالاتر در سطح زاگرس کمک نماید.