ملک الشعراء بهار و روح سرگردان ایرانی

شکست نظامی ایران از روسیه و انگلیس و نیز آشنایی گام به گام با استعمار و غرب پیشرفته در دو قرن اخیر، در تاریخ تفکر و اندیشه ایران شکافی عمیق ایجاد کرد که به رویارویی پیچیده سنت و مدرنیته انجامید. این تقابل که پس از ده ها سال کشمکش، همچنان ادامه دارد در دوره مشروطه تعین بخش اصلی صحنه سیاست و فرهنگ ایران بود و متفکران بسیاری را با ضرب آهنگ خود به این سو و آن سو کشاند. در این میان، ملک الشعراء بهار و امثال وی که در جریان نخستین برخوردهای سنت و مدرنیته، بیشتر به جانب مدرنیته و غرب ستایی می گرایند، به واسطه وابستگی اش به ادبیات، سنت ایرانی اسلامی را لنگ لنگان با خود حمل می کنند.
بدین ترتیب، آنچه این مقاله در پی بررسی آن خواهد بود، بررسی نظریات بهار درباره غرب و سنت بومی (تجدد و مدرنیته) با توجه به زمینه فکری و اجتماعی آن روزگار است تا از این رو برخی جریانات فکری موثر در تحولات معاصر جامعه ایران روشن تر شود.