متناقض نما در دیوان کبیرابن عربی

یکی از انواع آشنایی زدایی در زبان، انتخاب بیان پارادوکسی استکهاز قوانین شناخته شده رستاخیز کلمات به شمار می رود و در حوزهبوطیقاهای جدید و زبان شناسی قرار می گیرد.ادیبان تازی زبان در بهره گیری از این ترفند ادبی غافل نمانده اند.آنان به ویژه در ادبیات عرفانی، غنی ترین جلوه های پارادوکسی زبان را به کار گرفته اند.آمیختگیعرفان با ادب و تحول تکاملی ادبیات از سادگی به ژرفایی را می توان مهم ترین عامل گسترش متناقض نما در ادب عربی برشمرد.
با واکاوی دیوان کبیرمحی الدین بن عربی،عارف قرن ششم هجری درمی یابیم که بسامد متناقض نمایی درعرفان زاهدانه نسبت به عرفان عاشقانه بیش تر است و هرچه فاصله دوسویه متناقض در دیوان ابن عربیکم تر می شود، بر بلاغت سخن او افزوده می گردد و پایه و مایهسخنش بالاتر می رود.