بهره گیری از روش کریجینگ در ارزیابی وضعیت شوری و سدیمی: مطالعه موردی، خاک های اطراف دریاچه طشک و بختگان، استان فارس

با توجه به گسترش وسیع خاک های دارای املاح در ایران و تاثیر آنها بر عملکرد محصولات کشاورزی، شناسایی این زمین ها از اهمیت زیادی برخوردار است. برای رسیدن به این شناخت و آگاهی از وضعیت تغییرپذیری مکانی این پدیده زیست محیطی، نیاز به تهیه نمونه های زیادی بسته به وسعت این نوع خاک ها می باشد که مستلزم صرف زمان و هزینه زیاد است. بنابراین، احتمالا بتوان با بهره گیری از فناوری ها و علوم مختلف، ضمن در نظر گرفتن محدودیت های اقتصادی و زمانی، اطلاعات مناسبی را از منطقه مطالعاتی به دست آورد. بدین منظور، در بخشی از زمین های دشت ارسنجان، استان فارس (8062 هکتار)، نقشه های شوری و سدیمی خاک با استفاده از روش کریجینگ معمولی در دو عمق 5-0 و 50-0 سانتی متر تهیه و مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیل زمین آماری داده های شوری (122 داده) نمونه-برداری شده به روش شبکه ای منظم، موید آن بود که همبستگی مکانی این داده ها در عمق 50-0 سانتی متر و 5-0 سانتی متر از نوع متوسط است. مقدار MBE تخمین داده های شوری و سدیمی موید بیش برآوردی در هر دو روش کریجینگ بود. پس از ارزیابی دوجانبه داده های تخمینی و واقعی، جذر میانگین مربعات خطا در روش کریجینگ معمولی برای داده های شوری در اعماق 5-0 و 50-0 سانتی متر به ترتیب 85/27 و 56/17 و برای داده های سدیمی، 83/12 و 34/12 نتیجه شد. در روش کوکریجینگ از درجات روشنایی تصویر سنجنده LISS-III به عنوان متغیر کمکی در تخمین شوری عمق 5-0 سانتی متر استفاده گردید. در این روش دقت بهتر نسبت به روش کریجینگ معمولی مشاهده نشد. ارزیابی نقشه های شوری و سدیمی نشان داد که در هر دو عمق، شوری و سدیمی خاک در مجاورت دریاچه از مقادیر بالایی برخوردار می باشد. در شمال منطقه، کشاورزی آبی محصولاتی نظیر یونجه، گندم و جو وجود دارد، لذا به نظر می رسد استفاده از آب با کیفیت نامطلوب باعث گرایش خاک های این منطقه به معضل شوری و سدیمی شده است.