ارزیابی فاکتورهای تاثیرگذار بر انتخاب روش IUD جهت پیشگیری از حاملگی توسط زنان واجد شرایط شهرستان پاکدشت

در حالیکه اهتمام به مساله تنظیم خانوداه دغدغه خاطر بسیاری از نظام های حکومتی دنیا است، کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران با چالش های عدیده ای در این خصوص مواجه هستند. شکی نیست ارایه روش های مطمئن و با ایمنی بالا جهت پیشگیری از حاملگی شرط اساسی در توفیق سیاست های کنترل جمعیت است. از میان روش های برگشت پذیر پیشگیری از بارداری، دستگاه داخل رحمی (IUD) به دلیل هزینه - اثربخشی مناسب و ضریب شکست پایین کاربرد گسترده ای در زنان واجد شرایط جوامع مختلف دارد. پژوهش حاضر از نوع تحلیلی و به شیوه مورد - شاهد (Case-Control) به منظور ارزیابی فاکتورهای تاثیرگذار بر استفاده از این روش در شهرستان پاکدشت که از مناطق مهاجرپذیر استان تهران است، روی تعداد 60 زن استفاده کننده از IUD (مورد) و 83 زن استفاده کننده از سایر روش های پیشگیری (شاهد)، در سال 1379 انجام شده است. افراد تحت مطالعه از مراجعین به 4 مرکز بهداشتی - درمانی و 3 خانه بهداشت انتخاب و به 23 سوال پرسشنامه پژوهش در یک مصاحبه مستقیم پاسخ گفتند. مرور یافته های تحقیق نشان می دهد که میانگین سنی افراد گروه های مورد و شاهد به ترتیب 25.8 (SD=4.1) و 27.9 (SD=6.4) سال بوده (P<0.01)، متغیرهای موافقت همسر با استفاده از IUD (Odds ratio=19.88, %95 CI=4.52-87.8)، سابقه آموزش در خصوص استفاده از این وسیله (Odds ratio=3.1, %95 CI=1.51-6.35)، سواد (Odds ratio=2.44, %95 CI=1.44-5.71)، تعداد کمتر حاملگی (Odds ratio=2.79, %95 CI=1.26-6.15)، تعداد فرزند (Odds ratio=2, %95 CI=1.03-4.01) و داشتن فرزند پسر (Odds ratio=3.46, %95 CI=1.54-7.78)، ارتباط مستقیم و معنی داری با استفاده از IUD داشته و سابقه عوارض جانبی این روش، باعث کاهش معنی دار استفاده از آن می شود (Odds ratio=0.17, %95 CI=0.4-0.73). سایر متغیرهای مستقل تحت مطالعه از قبیل اشتغال زن، ملیت، تحصیلات همسر، سابقه استفاده از IUD و نحوه دسترسی به خدمات بهداشتی نقش تعیین کننده ای را در انتخاب این روش نشان ندادند. از طرف دیگر با استفاده از روش تحلیلی رگرسیون لجستیک و مدل های به دست آمده، متغیرهای عدم بروز عوارض جانبی، موافقت همسر با استفاده از IUD و سن مساوی یا کمتر از 28 سال، متغیرهای اصلی در این رابطه شناخته شدند. در مجموع نقش تعیین کننده متغیرهای ذکر شده در انتخاب روش پیشگیری IUD، لزوم بررسی همه جانبه و آموزش توام همسران در برنامه های تنظیم خانواده و انجام مطالعات مشابه را گوشزد می نماید.