ارزیابی نقش احیای مراتع از طریق کاشت گونه های غیر بومی بر میزان ترسیب کربن خاک (مطالعه موردی: مراتع چپرقویمه گنبد)

ترسیب کربن در اکوسیستم های زمینی، به عنوان یکی از موثرترین و ارزان ترین روش ها جهت مقابله با افزایش غلظت دی اکسیدکربن اتمسفری و گرم شدن کره زمین مطرح شده است. احیای مراتع مخروبه از طریق کاشت گونه های جدید، پتانسیل ترسیب کربن این اراضی را تحت تاثیر قرار می دهد، اما کاشت گونه های مختلف اثرات متفاوتی روی ترسیب کربن دارد. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر کاشت دو گونه آگروپایرون الونگاتم و آتریپلکس لنتی فورمیس برای شناسایی گونه موفق تر در ترسیب کربن خاک در مراتع چپر قویمه استان گلستان انجام پذیرفت. از این رو اندازه گیری آزمایشگاهی کربن ذخیره ای در نمونه های خاک دو عمق زیر و مابین پایه -های مربوط به گونه ها (میکروسایت ها) در سایت های سه گانه آتریپلکس، آگروپایرون و شاهد انجام شد. نتایج مقایسه میزان کربن نشان داد احیای مراتع مورد مطالعه توسط آتریپلکس و آگروپایرون توانسته میزان ترسیب کربن خاک را به ترتیب 974/21 و 872/12 تن در هکتار افزایش دهد. عمل شخم زمین در مواقع کاشت آگروپایرون باعث شده که کربن کمتری نسبت به آتریپلکس در خاک حفظ شود. میکروسایت عمق دوم آتریپلکس به دلیل گسترش ریشه های طویل آن، ذخیره کربن بالاتری نسبت به آگروپایرون دارد. به طور کلی مقدار کربن با عمق رابطه غیر مستقیم داشته و عمق اول به دلیل ریزش لاشبرگ گیاهی روی خاک سطحی و ذخیره مقدار بیشتر کربن در خود، مهمترین عمق در ترسیب کربن محسوب می شود. میکروسایت زیر پایه و مابین پایه گونه آتریپلکس تفاوت معنی داری در کربن خاک داشته اما در مورد آگروپایرون به دلیلی نزدیکی پایه ها به هم، خاک میکروسایت زیر پایه و مابین پایه تفاوت معنی داری از لحاظ ذخیره کربن با هم ندارند. نتایج کلی، حاکی از آن است آتریپلکس به دلیل داشتن بیوماس بالا و عدم شخم زمین، گونه موفقتر بوده است و در خاک سایت آگروپایرون به منظور حفظ بیشتر کربن مخصوصا در عمق اول، نیاز مبرم به انجام عملیات حفاظتی خاک احساس می شود.