اثرات بوم شناختی سوبستراهای مختلف بر فعالیت، توده زنده میکربی و ظرفیت کربن گیری خاک

کمبود ماده آلی در خاکهای کشاورزی مناطق خشک به ویژه باغها یکی از مهم ترین مشکلات تولید محصول به شمار میآید. کیفیت بقایای (سوبسترای) گیاهی اضافه شده به خاک میتواند نقش بسیار مهمی در تجزیه ماده آلی و بازچرخ عناصر غذایی داشته باشد. با این وجود، در خصوص اثر بقایای گیاهان باغی بر فعالیت و تنفس میکربی خاک اطلاعات بسیار اندکی وجود دارد. به منظور مطالعه اثر نوع بقایای گیاهان باغی با کیفیتهای مختلف بر تنفس میکربی و برآورد سرعت تجزیه بقایای آلی، یک آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار طی 100 روز انکوباسیون انجام شد. در این تحقیق، سوبستراها شامل لاشبرگ خرد و ریزشده بادام، گردو، انگور و اسید آمینه ال-گلوتامین (L-glutamine) بودند. سوبستراها با یک خاک لومی رسی مخلوط گردیدند؛ و دیاکسیدکربن متصاعدشده در طی 100 روز انکوباسیون آزمایشگاهی پایش و اندازهگیری شد. نتایج این تحقیق نشان داد که افزودن بقایای گیاهی و اسید آمینه به خاک افزایش چشم گیر (219-184 درصد) تنفس میکربی را به-همراه داشت. اختلاف سرعت تجزیه و میزان تنفس میکربی کلیه تیمارها با شاهد بسیارمعنیدار بود. اسید آمینه مورد استفاده، در ابتدا سرعت تنفس را به شدت (219 درصد) افزایش داد؛ ولی در پایان دوره انکوباسیون بر تنفس میکربی تاثیری نداشت. این یافته مبین این نکته است که کربن، محدودکننده فعالیت ریزجان داران است. در پایان انکوباسیون، میزان تنفس در تیمار حاوی لاشبرگ بادام از همه بیش تر (2310 میلیگرم در کیلوگرم خاک) و در تیمار حاوی لاشبرگ انگور از همه کم تر (2045 میلیگرم در کیلوگرم خاک) بود. وجود تفاوت معنیدار تنفس و توده زنده میکربی بین تیمارهای حاوی بقایای مختلف گیاهی حاکی از آن است که کیفیت ماده اضافه شده به خاک، بهویژه میزان نیتروژن، نقش بسیار مهمی در سرعت تجزیه و فعالیت میکربی داشته است. بهطور خلاصه، اختلاف فاحش در سرعت تجزیه بقایای گیاهی نه تنها پویائی کربن و چرخه عناصر غذائی را تحت تاثیر قرار میدهد، بلکه تولید محصول و غلظت دیاکسیدکربن در اتمسفر را نیز تغییر میدهد.