بررسی زمین آماری تغییرات مکانی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تحت تاثیر نوع کاربری اراضی (مطالعه موردی پارک جنگلی چیتگر)

روش های زمین آماری هم دارای ابزار تفسیر (واریوگرام) و هم ابزار تخمین (به عنوان مثال کریجینگ) برای مطالعه تغییرپذیری مکانی خاک است. آنالیز همبستگی بر اساس ساختار نیم تغییرنما که بیانگر وجود همبستگی مکانی است به شکل گسترده ای برای ارزیابی تغییرات مکانی در مطالعات خاک مورد استفاده قرار گرفته است. مطالعات مختلف خصوصیات خاک در شناسایی اثرات مدیریت های متفاوت در عرصه های کشاورزی و منابع طبیعی از جمله تخریب مراتع و جنگل ها و احیا اراضی از اهمیت زیادی برخوردار است که نوع استفاده از اراضی و تغییرات کاربری اراضی تاثیر زیادی بر خصوصیات خاک می گذارند. وضعیت کمی و کیفی درختان پارک چیتگر به طور کلی متوسط و در بعضی موارد نامطلوب گزارش شده است که از جمله دلایل آن به وجود سنگریزه فراوان، خاک نامناسب و کوبیدگی شدید خاک اشاره شده است. با توجه به گذشت بیش از چهار دهه از احداث پارک بررسی تاثیر نوع کاربری و پوشش بر روی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می تواند به شناخت چگونگی توزیع مکانی این خصوصیات و شناخت وضعیت خاک و پیش بینی وضعیت حاصلخیزی خاک در آینده به منظور مدیریت و برنامه ریزی برای حاصلخیز نگه داشتن خاک و همچنین داشتن درختان با کیفیت و شاداب در منطقه کمک کند لذا در این مطالعه، تغییرات مکانی برخی از خصوصیات فیزیکی و شمیایی خاک از قبیل بافت، pH، مقدار کربن آلی، نیتروژن کل، نسبت کربن به نیتروژن، درصد کربنات کلسیم و هدایت الکتریکی در سه نوع کاربری در پارک جنگلی چیتگر تعیین گردید و با استفاده از روش های زمین آماری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که خصوصیات مورد بررسی، به جز مقدار نیتروژن و هدایت الکتریکی، تغییرات مکانی ساختاردار را به خوبی نشان دادند. از تخمین گر کریجینگ به عنوان روشی دقیق به منظور درون یابی خصوصیات استفاده گردید. بر اساس نقشه های بدست آمده و نتایج آنالیز واریوگرام مقدار کربن آلی و نسبت کربن به نیتروژن تحت تاثیر نوع کاربری و فعالیت های مدیریتی پارک از قبیل آبیاری و شخم سطحی ناحیه جنگل کاری شده قرار گرفته بودند. تغییرات سایر ویژگی های مورد بررسی بیشتر تحت تاثیر شرایط طبیعی خاک بود.