مطالعه خصوصیات ژنتیکی صفات مرتبط با کیفیت پخت برنج (.Oryza sativa L)

مطالعه ساختار ژنتیکی صفات مختلف از قبیل قابلیت ترکیب پذیری، اثرات ژن و اجزاء واریانس فنوتیپی یکی از هدفهای مهم اصلاحگرانمی باشد. به منظور مطالعه ساختار ژنتیکی صفات کیفی پنج ژنوتیپ برنج به نام های دمسیاه مشهد، ندا، بینام، دشت و IR62871-175-1-10 در قالب یک طرح نیمه دیالل تلاقی داده شدند. سپس 15 ژنوتیپ حاصل برای ارزیابی سه صفت کیفی آمیلوز، غلظت ژل و درجه حرارت ژلاتینه شدن در سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور-آمل ارزیابی شدند. تجزیه قابلیت ترکیب پذیری به روش دوم گریفینگ حاکی از اهمیت هر دو اثر افزایشی و غیرافزایشی در کنترل صفات مورد مطالعه بود. معنی دار بودن نسبت برای صفات آمیلوز و غلظت ژل حاکی از برتری اثرات افزایشی در کنترل این صفات می باشد که با مقادیر بالای وراثت پذیری منطبق می باشد. لذا استفاده از انتخاب انفرادی برای بهبود صفات مذکور می تواند بسیار موثر باشد. در میان ژنوتیپ ها، IR62871-175-1-10، دمسیاه مشهد و بینام بهترین ترکیب شونده عمومی و تلاقی های ندا × بینام و ندا × IR62871-175-1-10 بهترین دورگ برای هر سه صفت کیفی مورد مطالعه بودند. تجزیه ژنتیکی به روش هیمن حاکی از آن بود که میانگین درجه غالبیت برای تمامی صفت بجزء غلظت ژل، فوق غالبیت را نشان داده است. برآورد نسبت توزیع ژن ها در والدین حاکی از توزیع نامتقارن ژن ها در والدین بود. غیر معنی دار بودن جزء E نشان دهنده حداقل تاثیر محیط بر روی صفات می باشد که با مقادیر پایین ضریب تغییرات منطبق می باشد.