تعیین روابط عمق-سطح-مدت بارش در ناحیه شمالی استان آذربایجان غربی

در طراحی سازه های هیدرولیکی و پروژه های کنترل سیلاب، محاسبه و برآورد مقدار دقیق سیلاب ضروری است. تخمین دقیق میزان رواناب و سیلاب، مستلزم داشتن اطلاعات جامع و دقیق از وضعیت و میزان بارندگی و بارش طراحی است. با توجه به تغییرات مکانی بارندگی، تهیه روابط عمق-سطح-مدت بارندگی، این امکان را فراهم می آورد تا بتوان الگوی مناسبی برای برآورد میزان باران طراحی در هر منطقه ارائه نمود. از این رو، روابط عمق-سطح-مدت بارش برای ناحیه شمالی استان آذربایجان غربی با مساحت 11592 کیلومتر مربع بررسی شد. تعداد ایستگاه های موجود که آمار و اطلاعات آن ها مورد استفاده قرار گرفت، شامل 50 ایستگاه باران سنجی و چهار ایستگاه ثبات بود که از بین آن ها، تعداد 11 رگبار فراگیر و حداکثر، برای منطقه مورد مطالعه انتخاب و منحنی بارش تجمعی آن ها ترسیم شد. با استفاده از ایستگاه های ثبات، بارش های یک، سه، شش، نه، 12، 18 و 24ساعته برای ایستگاه های معمولی استخراج و برای هر یک از آن ها، معادله گرادیان با برقراری رابطه بین ارتفاع و بارندگی محاسبه شد. معادله گرادیان هر بارش برای ترسیم خطوط هم باران در GIS وارد و برای هر بارش سطح بین خطوط هم باران، مساحت افزایشی، حجم بارش خالص، حجم بارش تجمعی و متوسط حداکثر بارش مشخص شد. سپس منحنی اولیه DAD هر بارش رسم شد و در آن، هر بارش در پایه زمانی یک، سه،. .. و 24ساعته به ازای هر سطح معین بارش محاسبه و برای دستیابی به منحنی های نهایی DAD در پایه های زمانی مذکور، میانه مقدار بارش به ازای سطوح معین برای بارش های انتخابی استفاده شد. نتایج نشان داد حداکثر بارش سطح یک کیلومتر مربع مربوط به بارش 18ساعته با مقدار 42 میلی متر و حداقل آن مربوط به بارش یک ساعته با 29/4 میلی متر است. همچنین، منحنی های نه و 12ساعته نشان دادند که در مساحت های مختلف تفاوت چندانی با هم ندارند. مقایسه منحنی های 18 و 24ساعته نشان داد که این منحنی ها در مساحت های کمتر بر روی هم تقریبا منطبق بوده و در مساحت های بالاتر، منحنی 18ساعته بالاتر از منحنی 24ساعته قرار گرفته است که ممکن است به دلیل کمبود رگبار با تداوم 24ساعته در این منطقه باشد و در نتیجه این منحنی باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد. در مقایسه منحنی های 18 و 24ساعته تا مساحت 2500 کیلومتر مربع مقدار بارش یکسان است.