وضعیت بهره برداری از کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران از منظر یک مداخله آموزشی

کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران در سال 1387 به منظور تسهیل دسترسی به منابع روزآمد علمی برای همه دانشگاه های علوم پزشکی کشور راه اندازی گردید. با توجه به نقش غیر قابل انکار این مداخله در ارتقاء دسترسی به منابع روزآمد و در پی آن تغییرات مورد انتظار در بهبود شاخص های آموزشی و پژوهشی، بر آن شدیم تا به بررسی وضعیت استفاده از کتابخانه ملی دیجیتال در میان کاربران دانشگاه علوم پزشکی بابل بپردازیم.
این مطالعه بصورت مقطعی در میان 91 تن از اعضاء هیات علمی و کارشناسان آموزشی و پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی بابل که همگی عضو کتابخانه ملی دیجیتال محسوب می شدند طی اجراء چهار کارگاه آموزشی در تابستان سال 1389 انجام پذیرفت. فرم مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات علاوه بر اطلاعات فردی شامل 7 سوال بسته، سه سوال باز و 2 سوال ترکیبی در ارتباط با رفتار اطلاع یابی آنان و همچنین سوالی جهت ارائه پیشنهاد به منظور رفع موانع و بهبود شرایط موجود بود. کلیه فرم ها قبل از شروع کارگاه بین شرکت کنندگان توزیع و جمع آوری شد. داده ها پس از استخراج و ورود به کامپیوتر با استفاده از نرم افزار SPSS16 و به کمک شاخص های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
از میان 91 پرسشنامه، 16 مورد بدلیل نقص مورد بهره برداری قرار نگرفت. از 75 پرسشنامه باقی مانده 34 نفر زن و 38 نفر دارای مدرک دکترا و نیمی از آنان فاقد سابقه شرکت در کارگاه آموزشی کتابخانه دیجیتال بودند. 59 نفر از کاربران به دفعات از کتابخانه ملی دیجیتال مقاله دریافت کرده ولی 16 نفر تا زمان انجام این بررسی هیچ مقاله ای دریافت نکرده بودند. 7/90% (65 نفر) کتابخانه ملی دیجیتال را برای پیشبرد فعالیت های علمی و ارتقاء کیفیت و کمیت فعالیت های آموزشی- پژوهشی ضروری و موثر دانستند. در خصوص میزان آشنایی با بانک های اطلاعاتی از طریق کتابخانه ملی دیجیتال به ترتیب بیشترین نسبت به میزان های 38%- 36% مربوط به OVID و ScinceDirect بود. متاسفانه میزان آشنایی با بانک های اطلاعاتی مانند Scopusو Ebscoاز مقادیر بسیار پایین تری برخوردار بودند. نتایج مربوط به مشکلات استفاده از کتابخانه ملی دیجیتال نشان داد که 68% از کاربران با مشکلاتی مانند سرعت پایین خط اینترنت، کمبود نیروی انسانی راهنما، عدم اطلاع رسانی دقیق و به موقع، محدودیت منابع در بعضی از رشته ها، و فیلترینگ غلط روبرو بوده اند.
علیرغم سرمایه گذاری کلان به منظور دسترسی گسترده و سریع محققین به منابع علمی و تلاش بسیار جهت تحقق هر چه سریعتر برنامه های علمی، اما همچنان بخش قابل ملاحظه ای از اعضاء هیات علمی آموزش های لازم را دریافت نکرده، به خوبی از امکانات مطلع نبوده، بدرستی از ظرفیت های موجود استفاده نکرده و در نهایت جهت بهره برداری مطلوب با مشکلات متعددی روبرو هستند.