پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از شاخص پتانسیل خطر برای برنامه ریزی های محیطی

شناخت نواحی مستعد زمین لغزش یکی از اقدامات اولیه در مدیریت منابع طبیعی و کاهش خسارت ناشی از این پدیده به شمار می آید. در این پژوهش برای حل این مساله از فنون GIS در تعیین به نسبت سریع مناطق مستعد لغزش استفاده گردید. نخست پارامتر-های مهم در ایجاد زمین لغزش شامل: شیب، کاربری اراضی، سنگ شناسی، فاصله از گسل و میزان بارندگی، از تصاویر ماهواره ای Landsat، نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی استخراج شد. این لایه ها به منظور تولید نقشه پتانسیل خطر با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ارزش گذاری و بر اساس روش شاخص پتانسیل خطر به روش پیکسلی با هم ترکیب گردیدند. سپس نقشه نهایی به دست آمده از این روش بر اساس نقاط شکستگی ارزش ها، به 5 طبقه پهنه بندی گردید. نتایج به دست آمده از این بررسی که به سرعت قابل اجرا و تکرار است و در رده روش های نیمه پیچیده قرار می گیرد، نشان می دهد که بیش ترین درصد لغزش در نواحی جنوبی منطقه گلوگاه تا کردکوی واقع شده است که این ناحیه دارای واحد های سنگ شناسی متشکل از لایه های سنگ آهک، مارن و رس و طبقات شیب 5 تا 35درصد است؛ همچنین به منظور بررسی صحت نقشه تعیین شده، نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش با نقشه پراکندگی لغزش ها مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت که انطباق پراکندگی ها در مناطق طبقه بندی شده دلالت بر قابل اطمینان بودن روش شاخص پتانسیل خطر در تعیین مناطق لغزش پذیر است. بدیهی است برنامه ریزی و مدیریت مناطق لغزش پذیر به ویژه در راستای ساخت سازه هایی نظیر راه های ارتباطی، تاسیسات و ساخت و ساز های مسکونی و روستایی به منظور کاهش هزینه های محیط زیستی و اقتصادی باید با توجه به نقشه های پهنه بندی صورت پذیرد. روش به کار رفته در این پژوهش برای اقدام های توسعه ای و به خصوص مواردی که زمان زیادی برای تحقیقات محیطی در نظر گرفته نمی شود، مفید است.