گزارشی از توقیت ها در گستره تاریخ

از جمله آسیب های جدی جامعه مهدوی، تعیین وقت برای ظهور حضرت مهدی است. در منابع مهدوی روایات متعددی درباره نکوهش تعیین وقت برای زمان ظهور امام مهدی وجود دارد. به رغم این روایات و لحن شدید آن ها، برخی از توقیت ها در منابع یافت می شود. در مقاله حاضر، پس از مفهوم شناسی توقیت، آثار مخطوط مرتبط با این موضوع مورد توصیف قرار گرفته و گزارشی از تعیین کنندگان وقت ظهور و تاریخ های بیان شده تهیه شده است. در میان این وقت گزاران، اشخاصی چون محیی الدین عربی، صدرالدین قونوی، خواجه نصیر طوسی، شاه نعمت الله ولی، علامه مجلسی، ابن حجر هیتمی، جلال الدین سیوطی و... دیده می شوند. از آثار مهم در گزارش این توقیت ها می توان به جواهر القوانین اشاره کرد و چندین کتاب از جهان معاصر عرب نیز گزارش شده است. بخشی از نوشتار نیز به مستندات توقیت کنندگان (احادیث، علوم غریبه، کشف و شهود و اشعار) اختصاص دارد. حدیث ابولبید از امام باقر از مهم ترین دستاویزهای موقتین در میان شیعیان و احادیث مربوط به پایان جهان و هزاره گرایانه بن مایه توقیت ها در بین برخی از اهل سنت است. بخش دیگری از این نوشتار نیز به انگیزه توقیت کنندگان و مواجهه بزرگان با توقیت ها اختصاص دارد. از آن جا که مستندات تعیین کنندگان زمان ظهور، متقن و یقین آور نیستند، نمی توان به توقیت ها اعتماد کرد. در این میان نباید از آثار مخرب توقیت در دین گریزی و القای ناامیدی و تخریب اندیشه والای مهدویت غافل بود.