کاربرد سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) در تحلیل الگوی استقراری: مطالعه موردی محوطه های دشت درگز از دوره نوسنگی تا پایان عصر آهن IV

استان خراسان و به ویژه دشت درگز، به دلیل قرارگیری در میان سه حوضه ی فرهنگی؛ جنوب غرب آسیای مرکزی (کوه پایه های ترکمنستان)، شمال شرق فلات مرکزی ایران و شمال شرق ایران یکی از مناطق مهم، اما ناشناخته در پژوهش های باستان شناسی به شمار می رود. ویژگی های اقلیمی، جایگاه خاص جغرافیایی و موقعیت مهم منطقه باعث شده که از دیرباز مورد توجه گرو ه های انسانی واقع گردد. با این وجود اطلاعات ما درباره ی تحولات منطقه در دوران مختلف پیش از تاریخ و یکفیت ارتباط این منطقه با سایر حوضه های فرهنگی بسیار ناقص است. از این رو انجام پژوهش های باستان شناختی و به ویژه کاو ش های باستان شناسی بسیار ضروری است. بررسی های باستا ن شناسی و تحلیل الگوی استقراری، از روش های شناخته شده در باستان شناسی برای کمک به شناخت روابط فرهنگی در دوران پیش از تاریخ می باشد. اطاع و آگاهی از الگوهای استقراری این منطقه می تواند درک و ما را از چشم انداز فرهنگی آن بهبود بخشد. در گذشته، این نوع تحلیل با روش های سنتی انجام می گردید اما امروزه، تحلیل الگوهای انجام می گردد که به ARC GIS؛ استقراری با نرم افزارهای متفاوتی به ماننداطلاعات واضح تر و واقعی تری منجر می گردد.
در این مقاله به نتایج حاصل از بررسی های باستا ن شناختی دشت درگز و پرداخته شده است. در این مطالعه Arc GIS تحلیل آن ها با استفاده از نرم افزار مشخص گردید که تاثیرپذیری از آب و خاک و هم چنین طیف ارتفاعی مشخصی باعث به وجود آمدن الگوی استقراری مشخصی می گردد.