کیفیت زندگی در برنا مه های عمرانی و توسعه ایران

طرح مسئله: این مقاله در پی بررسی مفهوم کیفیت زندگی در محتوای برنامه های توسعه در ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی می باشد.
در این مطالعه از روش تطبیقی و فن (تکنیک) تحلیل محتوا استفاده شده است و واحد تحلیل، مضامین موجود در متن است.
اولین بار مفهوم کیفیت زندگی در برنامه پنجم قبل از انقلاب در متن برنامه وارد شد. این مفهوم در بازنگری برنامه، توسعه یافت و موضوعاتی نظیر گسترش نهادهای مشارکتی و تمرکززدایی از فعالیت ها را نیز در بر گرفت. به لحاظ مضمونی نیز، ابعاد کیفیت زندگی فردی در برنامه ها بیشتر مورد توجه بوده که دلیل عمده آن تسلط رویکرد اقتصاد محور بر برنامه ها بود. در برنامه های سوم و چهارم بعد از انقلاب مفاهیم شهروندی، توانمندسازی و سرمایه اجتماعی وارد متن برنامه شده اند. کیفیت زندگی در برنامه چهارم نسبت به برنامه های پیشین از جامعیت بیشتری برخوردار است. در مبانی نظری این برنامه کیفیت زندگی در سه قلمرو نیازهای حمایتی، نیازهای محیطی و نیازهای اساسی مورد توجه قرار گرفته است.
در هیچ کدام از برنامه ها، امور رفاهی و اجتماعی به سطح سیاستگذاری ارتقاء نیافته اند و بیشتر از جایگاهی خدماتی برخوردار بوده اند.به مسایل اجتماعی از منظر اقتصادی نگاه شده و برنامه ها در قبل وبعد از انقلاب تحت تاثیر الگوهای جهانی قرار داشته اند. ومهم تر اینکه با تغییر دولت ها نوع پنداشت از مفاد برنامه وبه تبع آن درسازو کارهای اجرایی و عملی برنامه ها شاهد در تغییرات قابل توجهی می شویم که در مجموع محصول و نتایج برنامه را به لحاظ اثر بخشی تحت تاثیر قرار داده است.