طراحی و روانسنجی پرسشنامه ی شان ذاتی بیماران مبتلا به نارسایی قلب

احترام به شان ذاتی انسان ها به معنای احترام به حقوق پایه ی آن ها در محیط های مختلف است و دارای نقش برجسته و اهمیت ویژه در پژوهش ها و بحث های مربوط به مراقبت و سلامت است. پژوهش حاضر با هدف طراحی و روانسنجی پرسشنامه ی شان ذاتی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی صورت گرفته است. پژوهش حاضر یک پژوهش روش شناسی جهت طراحی پرسشنامه است. ابتدا، با استفاده از نمونه گیری هدفمند و با توجه به اشباع داده ها، با 22 نفر از بیماران مبتلا به نارسایی قلبی مراجعه کننده به بیمارستان های حضرت رسول (ص)، امام حسین (ع) و شریعتی تهران، به صورت نیمه ساختار یافته مصاحبه صورت گرفت و با روش تحلیل محتوای تراکمی تجزیه و تحلیل شد. سپس بر اساس یافته های به دست آمده از مصاحبه ها و داده های به دست آمده از متون، مقالات و پرسشنامه های طراحی شده ی موجود در زمینه ی شان ذاتی، عبارات اولیه ی مربوط به پرسشنامه ی شان ذاتی در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی طراحی شد. سپس، روایی صوری پرسشنامه تعیین شد. برای اندازه گیری روایی محتوای عبارات پرسشنامه از نظر 12 متخصص با توجه به شاخص روایی محتوای Waltz & Bausell و نسبت روایی محتوا طبق جدول Lawshe استفاده شد. جهت تعیین روایی سازه ی پرسشنامه ی شان ذاتی در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، از تحلیل عاملی اکتشافی و جهت تعیین پایایی، از روش همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ و روش دونیمه کردن پرسشنامه بر روی 130 بیمار مبتلا به نارسایی قلبی استفاده شد. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزارهای بسته ی آماری برای علوم اجتماعی نسخه ی 19 انجام شد. با توجه به یافته های به دست آمده از بخش کیفی پژوهش، مروری بر متون، مقالات و پرسشنامه های طراحی شده ی موجود، 39 عبارت اولیه مربوط به پرسشنامه ی شان ذاتی تدوین شد. با انجام روایی صوری و روایی محتوا، از مجموع 39 عبارت اولیه، تعداد 4 عبارت حذف شد و تعداد عبارات به 35 عبارت رسید. با انجام تحلیل عاملی اکتشافی، 11 عبارت به دلیل بار عاملی کم تر از 5/0 حذف شدند و پرسشنامه ی شان ذاتی با 24 عبارت و سه عامل (9 عبارت در عامل اول، 8 عبارت در عامل دوم و 7 عبارت در عامل سوم) ساخته شد. این ابعاد به ترتیب تحت عناوین: شان ذاتی در خانواده، شان ذاتی در جامعه و شان ذاتی در محیط های درمانی نام گذاری شد. پایایی پرسشنامه ی شان ذاتی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 94/0=α و با استفاده از روش دونیمه کردن 96/0r= برآورد شد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که پرسشنامه ی شان ذاتی از درجه ی قابل قبول و بالایی از اعتبار و پایایی برخوردار است. لذا، استفاده از پرسشنامه ی پژوهش حاضر می تواند در برنامه ریزی جهت حمایت و بهبود درمان و مراقبت از بیماران و هدایت پژوهش های بعدی مرتبط با شان بیماران مختلف سودمند باشد.