بررسی شاخص های خدمات سلامت مادران در جمهوری اسلامی ایران بر اساس پیمایش شاخص های چندگانه سلامت و جمعیت(IrMIDHS) سال 1389

با توجه به اهمیت پایش وضعیت ارایه خدمات مادران در کشور، این مطالعه با هدف بررسی وضعیت استفاده از خدمات سلامت مادران با استفاده از داده های مطالعه شاخص های چندگانه سلامت و جمعیت در جمهوری اسلامی ایران به تفکیک استان های کشور انجام شد.
این مطالعه توصیفی با استفاده از داده های پیمایش شاخص های چندگانه سلامت و جمعیت ایران در سال 1389 انجام شد. جهت بررسی خدمات سلامت مادران شاخص های محل زایمان، نوع زایمان (طبیعی یا سزارین)، وجود مراقبت های بعد از زایمان، وجود فرد مناسب برای کمک به زایمان و تعداد مراقبت های دوران بارداری با استفاده از داده های مربوط به 3974 نفر از زنان 54-15 سال که طی دو سال قبل از مطالعه زایمان کرده بودند مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج مطالعه سال 1389 با نتایج به دست آمده از مطالعه سلامت و جمعیت سال 1379 مقایسه شدند.
به جز شاخص زایمان به روش سزارین، کلیه شاخص های مورد مطالعه خدمات سلامت مادران در 10 سال اخیر بهبود یافته اند. درصد زایمان با سزارین از 35% به 46% افزایش یافته که نگران کننده است. بیشترین زایمان انجام شده در بین راه متعلق به استان تهران بوده است (33/5%). بیشترین درصد زایمان در منزل در استان های سیستان و بلوچستان و کهگیلویه و بویراحمد دیده می شود. کمترین میزان بهره مندی از مراقبت های پس از زایمان متعلق به استان های ایلام و کرمان با پوشش های به ترتیب 7/45% و 9/55% بوده است.
با توجه به بهبود ملاحظه شده در شاخص های مورد بررسی در زنان 54-15 سال، نابرابری بین نقاط کشور در بهره مندی از خدمات در ده سال اخیر به وضوح کمتر شده است. شناسایی مداخلاتی که به طور موثر سزارین را کاهش دهند ضرورت دارد و لازم است به مراقبت بعد از زایمان در برنامه های کشوری اهمیت بیشتری داده شود.