امامت از دیدگاه اندیشمندان امامیه در مدرسه کوفه

اندیشه امامت و ویژگی های امام به عنوان اصلی ترین وجه تمایز مکتب امامیه نسبت به سایر مکاتب اسلامی، از مهم ترین مسائلی است که اندیشمندان نخستین امامیه بر محور آن به بحث و گفتگو نشسته و درباره آن نظریه پردازی کرده اند. اندیشمندان و محدثان شیعه در کوفه درباره تعریف امامت، انگاره های مشترکی داشته و بر این باورند که امامت مقامی بسیار والا و حتی بسی بالاتر از مقام نبوت و رسالت است. آنان مهم ترین مولفه مقام امامت را وجوب پیروی و اطاعت مستقل از امام می دانستند که با تفویض دین، رابطه ای مستقیم دارد. از این رو لازم است که خداوند این حق اطاعت را برای امام جعل و نصب کند. البته بزرگان اصحاب امامیه در کوفه در پاره ای از خصوصیات امامت نظیر گستره منابع علم امام به ویژه علم الهامی، گستره ولایت و نوع نگاه به مساله عصمت، با یکدیگر اختلافاتی داشته اند. بیشتر این اختلافات به نگرش اندیشمندان و روش کلامی آنان بستگی داشت. در این بین جریان کلامی هشام بن حکم به دلیل مستدل کردن مسائل امامت به استدلالات عقلی در نهایت دیدگاهی خاص ارائه کرد که نسبت به باور جریان اکثریت و محدثان امامیه، در غالب موارد دیدگاهی حداقلی محسوب می شود.