درزه شدگی سنگ های سازند کرج در ورقه راندگی پورکان-وردیج، شمال تهران

پژوهش حاضر با هدف شناسایی هندسه و جنبش شناسی (کرنش حاصل از) درزه ها، ارتباط و پراکندگی زمانی و مکانی درزه ها با دو نسل دگرریختی روی داده در ورقه راندگی پورکان- وردیج و ارتباط گسترش انواع درزه ها با ویژگی های سنگ شناختی لایه های سازند کرج صورت گرفت. با توجه به این که پهنه مورد مطالعه شامل رسوبات آذرآواری و آذرین با گوناگونی زیادی است، سنگ های اشاره شده به 5 واحد اصلی شامل توف ستبرلایه تا توده ای، توف نازک لایه تا متوسط لایه، توالی توف- شیل- ماسه سنگ، شیل و سنگ های آذرین دسته بندی شدند. برداشت درزه ها به روش انتخابی و تا حدودی به کمک فهرست نویسی انجام شد که دارای ویژگی سرعت در برداشت و آمارگیری هستند. تقسیم بندی درزه ها نیز بر پایه تمرکز قطب صفحه های درزه ها انجام شده است. از شاخص فاصله شکستگی (FSI) استفاده شد که مقدارهای آن یکی از عوامل مهارکننده ریخت شناسی واحد های سنگی و تاثیر فرسایش بر آنهاست؛ افزون براین با بهره گیری از این شاخص می توان فاصله بندی درزه ها را در لایه های دیگر در نواحی پیرامون پیش بینی کرد. مهم ترین کاربرد این ویژگی در راه سازی، تونل سازی و دیگر کاربردهای مهندسی است. مقایسه نمودار های شاخص فاصله شکستگی(FSI) در واحدهای سنگی گوناگون، نشان می دهد که واحدهای نفوذی و ستبر لایه شاخص فاصله شکستگی بسیار متفاوت دارند، در یک بازه گسترده هستند و در بیشتر موارد به علت تراکم کمتر درزه ها فرسایش پذیری کمتری نسبت به دیگر واحدها از خود نشان می دهند. از همین روی، این واحدها رخنمون های برجسته تری دارند. دو دسته درزه اصلی J1 و J2 (J1 با روند شمال باختری- جنوب خاوری و J2 با روند شمال خاوری- جنوب باختری) بیشترین فراوانی را در این دسته بندی از خود نشان می دهند. هر دوی این دسته درزه ها از نوع کششی هستند و روند آنها راستای تنش اصلی بیشینه (1σ) را در زمان تشکیل دسته درزه نشان می دهند. مطالعات این پژوهش در گستره مورد بررسی، تایید می کند که مقدار کرنشی که درزه ها ایجاد می کنند بسیار کم است.