تدوین و ویژگی های روان سنجی «مقیاس فعالیت های زندگی روزانه سالمندان»

فعالیت های زندگی روزانه از اساسی ترین اجزای زندگی و بازگوکننده جنبه مهمی از استقلال کارکردی در سالمندان هستند. هدف این تحقیق، تدوین مقیاسی روزامد و متناسب با فرهنگ بومی برای سنجش فعالیت های زندگی روزانه سالمندان ایرانی بود. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی بود و جامعه آماری آن زنان و مردان سالمند (بالای 60 سال) ساکن شهرهای اراک و شازند در سال 91 بودند. نمونه آماری، دو گروه، شامل 297 آزمودنی (تحلیل عاملی اکتشافی) و 280 آزمودنی (تحلیل عاملی تاییدی) بودند که به طور داوطلبانه در تحقیق شرکت کردند. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، تحلیل مولفه اصلی با چرخش واریماکس استفاده شد. تمامی عملیات آماری با استفاده از نرم افزار SPSS-16 وLESREL انجام گرفت. در نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی، پنج زیرمقیاس شامل فعالیت های درشت (9 گویه)، فعالیت های شخصی (7 گویه)، فعالیت های اعتقادی و اجتماعی (8 گویه)، فعالیت های ظریف (4 گویه) و فعالیت های شست وشو با ماشین (2 گویه) استخراج شد. یافته های تحلیل عاملی تاییدی نیز این نتایج را تایید کرد. این پنج عامل در مجموع 90/75 درصد کل واریانس را تبیین کرد، عامل اول 38/50 درصد، عامل دوم 06/11درصد، عامل سوم 30/6 درصد، عامل چهارم 675/4 درصد و عامل پنجم 485/3 درصد. این ابزار، مقیاس فعالیت های زندگی روزانه سالمندان نام گذاری شد. محاسبه ضریب همبستگی پیرسون بین دوبار تکمیل پرسشنامه توسط30 آزمودنی (50 درصد زن) با فاصله 1 تا 2 هفته، برای زیرمقیاس های 1 تا 5، همبستگی بین 97/0 تا 76/0 و برای نمره کل مقیاس 97/0 به دست آمد که نشان دهنده پایایی آزمون مجدد خوب تا عالی است. همچنین پایایی درونی به روش آلفای کرونباخ محاسبه شد که ضریب 96/0 را به دست داد و نشان دهنده پایایی درونی عالی این مقیاس است. به طور کلی، این نتایج تایید کرد که مقیاس فعالیت های زندگی روزانه سالمندان ابزاری روا و پایا برای اندازه گیری توانایی و معلولیت سالمندان است.