زهدورزی و دنیاگریزی؛ تئوری اخلاق و حکمت در اندیشه ی ناصرخسرو

زهدورزی و دنیاگریزی از مهم ترین و در عین حال، بنیادی ترین موضوعات اخلاقی است که همواره مورد توجه شاعرانی بوده که در تاریخ ادبیات ایران از آنان به عنوان «پیشگامان ادبیات متعهد و مسوول» یادشده است. البته طرز تلقی از دنیا در ادوار مختلف تاریخی و سیاسی و متناسب با شرایط حاکم بر جامعه، متفاوت بوده است. چنان که گاه از دنیاگریزی به دنیاگرایی و یا تعدیل در جهت برخورداری از تنعمات دنیوی توجه شده است. در مورد ناصرخسرو، دنیاگریزی صرف و دنیاستیزی محض صادق-است. نگرش او، نسبت به دنیا، بسیار متعصبانه است و با دشمنی تمام همراه می باشد. چنین نگرشی در اخلاقیات او نیز تاثیرگذار بوده، تا آنجا که در مواعظ و نصایح، همواره با درشتی و تصلب، مخاطب را به ترک دنیا و زهدورزی دعوت کرده است. آنچه در این مقاله بدان پرداخته می شود، بررسی نوع نگرش اخلاقی ناصرخسرو در مورد بهره مندی از دنیا و نعمت های آن است.