سخن سردبیر

یکی از اهداف راهبردی دانش جغرافیا در افق 1404 دستیابی به مرجعیت علمی در سطح منطقه تعریف شده است. تحقق این آرمان مستلزم فراهم آمدن شرایط متعدد و فرایند چندجانبه است. به عبارت دیگر مرجعیت علمی مشروط به گذار از چند حد تعریف شده متداول و رایج است. تا آن هنگام که محققان ما در زنجیره نگاه های دیگران گرفتارند بدون تردید از روش شناسی آنها نیز باید تبعیت کنند و عبور از کمند دیدگاه هاست که سبب نوآوری در روش شناسی نیز می گردد. رخ دادن چنین تحولاتی در یک جامعه علمی مستلزم عمق بخشی و توسعه وجودی محققان آن جامعه و تغییرات بنیادی در معرفت شناسی آنهاست. اگرچه انتظار چنین رخدادی برای همه محققان دانش یک جامعه انتظار بی جایی است ولی این نکته را نباید فراموش کرد که آنها که در قلمرو دانش بشری ماندگاری یافته اند بیشتر تحول را نه در تخصصی کردن بیش از اندازه موضوعات که تحول را بیشتر در حوزه های معرفتی و روش شناسی به وجود آورده اند. ارسطو، کانت، دکارت، هیوم، دیویس، جیلبرت، برتالنفی همه نوآوری در حوزه معرفت شناسی علوم مربوطه را به وجود آوردند و این نوآوری بود که روش شناسی های جدید همپای معرفت شناسی های نو نیز پا به عرصه وجود گذاردند. تحول در هر دانشی دارای الگوریتمی است که تحقق آن با توسعه وجودی و درون دریافتی محققان آغاز و با پردازش های غیر متداول از مساله دنبال و در ادامه مسیر به نقد آنچه وجود دارد منجر و سرانجام به نوآوری و طرح ایده های جدید می انجامد. نباید شک کرد که هر نظریه جدیدی در حوزه معرفت شناسی علوم همراه خود، روش جدیدی که تکنیک های ریاضی و مدل های نو را نیز به همراه خواهد داشت را به ارمغان می آورد. شاید بتوان گفت جغرافیای ایران اولین گام ها در این زمینه را برداشته است. هنوز کمتر از یک سال از فراخوان مجله علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی محیطی برای طرح نظریه پردازی در حوزه علوم جغرافیایی نگذشته که علی رغم عدم اشنایی کافی محققان ما پیرامون نظریه و چند و چون پردازش یک نظریه اولین مجلد از نقدها، نوآوری ها و نظریه پردازی ها در حوزه دانش جغرافیا منتشر می شود. طرح این اندیشه ها از دانشگاه های کرمان، تبریز، پژوهشگاه شاخص پژوه، دانشگاه تهران، دانشگاه دفاع ملی، اصفهان، مشهد و دانشگاه هنر اصفهان نشان دهنده آغاز موجی از نواندیشی در حوزه های مختلف دانش جغرافیا از حوزه ژئومورفولوژی گرفته تا جغرافیای نظامی است والبته مجله علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی محیطی مفتخر است که شرایط شناساندن افکار جغرافیدانان جوان ایران را برای هموطنان فراهم آورده و امید است بدین وسیله بستر تبلور و جوانه زدن هدف غایی یعنی مرجعیت دانش جغرافیا در ایران خیلی زودتر از آنچه هدف گذاری شده تحقق یابد.