تغییرات مکانی کارایی مصرف آب جو تحت شرایط مختلف کم آبیاری

با توجه به تغییرات مکانی پارامترهای موثر بر عملکرد و آب مورد نیاز محصولات کشاورزی در سطح یک دشت، انتظار می رود که میزان کارآیی مصرف آب در بخش های مختلف یک دشت متفاوت باشند. از طرفی ترکیب مدل های شبیه سازی رشد گیاهی و سیستم های اطلاعات جغرافیایی می توانند به عنوان ابزار مناسبی برای پیش بینی میزان کارآیی مصرف آب در بخش های مختلف یک دشت، مورد استفاده قرار گیرند. هدف از پژوهش کنونی بررسی اثرات کم آبیاری بر کارایی مصرف آب در منطقه ماهیدشت به عنوان یکی از دشت های حاصلخیز استان کرمانشاه می باشد. بدین منظور یک آزمایش مزرعه ای برای کالیبراسیون پارامترهای گیاهی مدل شبیه سازی رشد گیاهی WOFOST برای محصول جو طراحی و اجرا گردید. مدل واسنجی شده برای شبیه سازی رشد گیاه در سطح منطقه وارد سیستم CGMS گردید. این سیستم قادر است مدل WOFOST را همزمان برای واحدهای همگن موجود در منطقه اعمال نماید. در این پژوهش اراضی کشاورزی دشت به تعدادی واحد همگن از نظر خصوصیات بیوفیزیکی (هواشناسی و خاک) تقسیم گردید. سپس با استفاده از سیستم CGMS پتانسیل تولید محصول جو و میزان آب مورد نیاز در واحدهای همگن با استفاده از آمار روزانه هواشناسی (2008-1992) ایستگاه های هواشناسی موجود در منطقه و مناطق مجاور برآورد گردید. با تغییر مقادیر آبیاری در سیستم CGMS، میزان عملکرد، کاهش عملکرد و کارآیی مصرف آب جو در سناریوهای مختلف کم آبیاری (20، 40 و 60 درصد کم آبیاری) برای سال های 2008-1992 در واحدهای همگن محاسبه و با حالت پتانسیل (آبیاری کامل) مقایسه شد. نتایج نشان داد که با کاهش مقدار آبیاری، کارآیی مصرف آب افزایش یافت و بیشترین کارآیی مصرف آب در سناریو 40 درصد کم آبیاری در محدوده 5/50-1/38 کیلوگرم بر مترمکعب آب و سناریوهای 60 و 20 درصد کم آبیاری و آبیاری کامل به ترتیب در محدوده 3/23- 0/71، 2/60-1/34 و 2/14 -1/08 کیلوگرم بر مترمکعب قرار داشتند. ضمنا نتایج بیانگر تغییرات قابل ملاحظه عملکرد و کارآیی مصرف آب در بخش های مختلف یک دشت می باشد.