تحلیلی بر قدرت ملی کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا با تاکید بر ایران در افق 1404

خاورمیانه مهد تمدن های کهن بشری و خاستگاه ادیان بزرگ الهی است که نقشه های مناطق استراتژیک، ژئوپلتیکی و ژئواکونومیک جهان به صورت استثنائی در آن بر هم منطبق گردیده است. از این رو ثبات جهانی در همه ابعاد با امنیت منطقه گره خورده است. از سوی دیگر، بین امنیت و قدرت ملی کشورها همبستگی مثبت وجود دارد. بدین لحاظ مطالعه قدرت ملی کشورهای خاورمیانه در امنیت منطقه و جهان موثر است. قدرت ملی کشورها که نشان دهنده وزن ژئوپلتیکی آنهاست، به واسطه ماهیت دوگانه نرم و سخت، به راحتی قابل اندازه گیری نیست، اما سنجش نسبی آن در اتخاذ صحیح استراتژی ژئوپلتیک کشورها موثر است. در این تحقیق چهار مولفه از عوامل نه گانه قدرت، یعنی عوامل سرزمینی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، با 37 شاخص مورد ارزیابی قرار گرفت تا به سوال چگونگی قدرت ملی در کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا و همچنین لوازم قدرت اول منطقه شدن ایران در افق 1404 پاسخ داده شود. حاصل بررسی نشان می دهد: 1. کشورهای ایران، ترکیه، عربستان و مصر این استعداد را دارند که به عنوان قدرت های منطقه ای و بعضی حتی به عنوان قدرت های درجه دوم جهانی نقش آفرینی کنند. 2. حیات مستقل سیاسی بعضی از کشورهای نفتی منطقه که جزو ثروتمندترین کشورهای جهان نیز محسوب می شوند، با پایان منابع انرژی دچار چالش جدی خواهد شد و دوام آن منوط به اتحاد و ائتلاف در قالب یک فدراسیون با قدرت های منطقه ای است. 3. ایران با بالاترین استعداد سرزمینی در منطقه و با اعمال مدیریت صحیح و استفاده از منابع انسانی و طبیعی و اتخاذ دیپلماسی مناسب می تواند به قدرت اول منطقه تبدیل شود.