بررسی نیازهای آموزشی پرستاران با روش دیکوم: یک مطالعه موردی

امروزه گستردگی نقش های پرستاری، نیاز به آموزش مداوم و بازبینی در وظایف و صلاحیت های پرستاری را افزایش داده است. الگوی دیکوم رویکردی است که فعالیت ها و اقداماتی را که در درون آن وظیفه اصلی و فرعی یک شغل وجود دارد را شناسایی و برای شناخت نیازهای آموزشی تمرکز خود را بر وظایف اصلی و فرعی قرار می دهد این مطالعه اجرای روش دیکوم برای شناسایی وظایف اصلی و فرعی پرستاران، برای تعیین صلاحیت های ضروری برای انجام این وظایف و نیاز های آموزشی آنان در هر یک از این صلاحیت ها در بیمارستان فوق تخصصی مرکزی نفت تهران بوده است.
این پژوهش با استفاده از روش دیکوم و در دو مرحله انجام گرفته است. در مرحله اول، بطور هدفمند 12 نفر از پرستاران خبره و باسابقه بیمارستان نفت تهران انتخاب و در کارگاه اولیه دیکوم شرکت کردند. پس از تشریح و تبیین اهداف کارگاه و فرایند دیکوم، شرکت کنندگان با توافق همه اعضاء، وظایف اصلی و فرعی و تکالیف شغل پرستاری را مشخص کردند. سپس بر اساس تکالیف مشخص شده، پرسشنامه ای با مقیاس لیکرتی حاوی 59 سوال بر مبنای سه مولفه دانش، نگرش و مهارت تنظیم شد که پرستاران (127 نفر) در دو بعد وضعیت موجود و وضعیت مطلوب نظر خود را بیان داشته اند. در مرحله دوم پرستارانی تعداد آنها با استفاده از فرمول کوکران تعیین شده و تصادفی گزینش شده بودند به پرسشنامه طراحی شده پاسخ دادند. از روایی محتوایی و از آلفای کرونباخ برای پایایی استفاده شده که میزان آن (83/0) حاصل شد. برای تحلیل داده ها از آزمون تی دونمونهوابسته استفاده شده است.
نتایج پژوهش نشان می دهد پرستاران شاغل در بیمارستان نفت در تمامی وظایف شغلی خود نیاز به آموزش دارند. بر طبق این نتایج و با توجه به اختلاف میانگین بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب، در شایستگی های دانش؛ «آشنایی نسبی با اصول برنامه ریزی و سازماندهی جهت بهره وری بیشتر»، با اختلاف میانگین(02/2)، در شایستگی های مهارت؛«مدیریت هزینه-فایده، ارزیابی و انتخاب بهترین راه حل با افق زمانی مختلف» و همچنین«نظارت و سنجش عملکرد خود، افراد دیگر یا سازمان به منظور بهبود یا اقدام اصلاحی» با اختلاف میانگین(25/1)، و در شایستگی های نگرش؛ «انگیزش بالا در راستای ارائه خدمات بهتر» با اختلاف میانگین(67/0)، به عنوان مهم ترین نیازهای آموزشی پرستاران به حساب می آیند.
از این یافته ها می توان در تدوین دوره های آموزشی پرستاران این بیمارستان وسایر مراکز درمانی مشابه استفاده نمود. همچنین با استفاده از روش نیازسنجی آموزشی معرفی شده (دیکوم) می توان برای نیازسنجی آموزشی سایر سطوح سازمانی در این بیمارستان وسایر مراکز درمانی مشابه بهره گرفت.