شناسایی QTL ها و ارزیابی شاخص های ساده کمیت و کیفیت عصاره مالت دانه جو

به منظور شناسایی نواحی ژنومی کنترل کننده صفات کمی (QTLs) مرتبط با مالت در دانه جو و ارزیابی شاخص های مربوط، آزمایشی در سال زراعی 91-1390 با استفاده از 72 لاین هاپلویید مضاعف و والدین آنها (استپتو و مورکس) در دو مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مهاباد و مرکز تحقیقات کشاورزی میاندواب، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار اجرا شد. صفات انرژی جوانه زنی، درصد کل جوانه زنی، خواب بذر، پروتئین دانه، مقدار عصاره مالت دانه، مقدار پوسته دانه، وزن هکتولیتر دانه، چاقی بذر، ارتفاع بوته، روز تا سنبله دهی، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، طول پدانکل، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت دانه اندازه گیری شد. تجزیهQTL به روش مکان یابی فاصله ای مرکب براساس میانگین دو محیط انجام گرفت. برای بررسی تاثیرات اپیستازی افزایشی× افزایشی و آزمون تاثیرات اصلی QTLهای شناسایی شده در یک مدل رگرسیون چندگانه، از روش مکان یابی فاصله ای چندگانه استفاده شد. در مجموع 56 QTLبا LOD≥2.5 برای صفات مختلف شناسایی شد. واریانس فنوتیپی کل توجیه شده به وسیله این QTL ها برای صفات مختلف از 15/37 تا 24/77 درصد متغیر بود که به ترتیب به شاخص برداشت و مقدار پروتئین دانه تعلق داشت. بیشترین مقدار LOD برایQTL کنترل کننده وزن هزاردانه (36/6) روی کروموزوم 4H به دست آمد و بیشترین QTL ها مربوط به شاخص کیفیت و کمیت مالت دانه جو روی کروموزوم های 1H،2H، 3H، 4H، 5Hو 7H مکان یابی شدند. 12 اثر اپیستازی افزایشی × افزایشی بین QTL های شناسایی شده معنادار شدند. در لاین های تحت مطالعه، تفکیک متجاوز در دو جهت مثبت و منفی با تنوع زیاد از نظر صفات مرتبط با کمیت وکیفیت مالت دانه جو مشاهده شد که از این تنوع می توان برای اهداف مختلف به نژادی استفاده کرد.