استعاره مرگ در متون مذهبی: رویکرد معنی شناسی شناختی

به نظر می رسد که شمار زیادی از مفاهیم انتزاعی دینی در متون اسلامی به صورت مفهومی و زبانی، از طریق ابزارهای شناختی استعاره و مجاز درک شوند. این مقاله به مطالعه مفهوم مرگ در زبان قرآن کریم و نهج البلاغه می پردازد. هدف از این مقاله بررسی مفهوم انتزاعی مرگ در این متون مهم اسلامی است تا مشخص شود این مفهوم چگونه در ذهن مفهوم سازی می شود و نیز اینکه از میان حوزه های مبدا عینی ای که به مفهوم سازی مرگ کمک می کنند، چه مولفه هایی بر روی حوزه مقصد مرگ منطبق می شوند و در فرایند الگوبرداری برجسته می شوند. بررسی عبارات زبانی حاوی مرگ نشان می دهد که این مفهوم، در هر دو متن، به صورت استعاری و مجازی درک می شود. استعاره های ساختاری، جهتی و وجودی در این متون یافت شدند که در آنها مرگ حوزه مقصد است. از آن میان، استعاره شخصیت بخشی نقش مهمتری را نسبت به سایرین دارا است. در تمام استعاره های موجود، حوزه مقصد مرگ با کمک حوزه های مبدا متنوع و در عین حال منسجم، درک می شود. مولفه مشترکی که از این حوزه های مبدا بر حوزه مقصد مرگ الگوبرداری می شود «قدرت» مرگ است. مرگ در تمام این استعاره ها قدرتمند تر از انسان است و انسان قادر به گریختن از آن نیست.