رمزگذاری کنشگر در ساخت مجهول زبان فارسی: رویکردی شناختی

این مقاله تلاش می کند به بررسی حروف اضافه ای که در رمزگذاری کنشگر در ساخت مجهول دخیلند، بپردازد. همان طور که گیون (1983) تصریح می کند نقش اصلی ساخت مجهول کانونی زدایی کنشگر است. گرایش کلی در زبان فارسی حذف این کنشگر غیرکانونی است. براساس یک طبقه بندی سبکی ساخت مجهول در زبان فارسی را به دو طبقه ی اصلی طبقه بندی می کنیم. در واقع، با توجه به این نکته که آیا کنشگر در ساخت مجهول ظهور می یابد یا خیر دو زیرگروه مجهول نشان دار و مجهول بی نشان را معرفی خواهیم کرد. با بررسی و تحلیل حروف اضافه ای که در ساخت مجهول به کار می روند (توسط، به دست، با، از سوی/از طرف و به وسیله ی) ویژگی های معنایی کنشگری که به طور معمول با این حروف اضافه به کار می روند را ارائه خواهیم کرد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که برخلاف برخی زبان شناسان که این حروف را گونه های سبکی یکدیگر قلمداد می کنند این حروف همواره قابل جایگزین با یکدیگر نیستند، بلکه معنامندند و هریک با نمونه نوع نخستی از کنشگر به کار می روند.