اثر مصرف کودهای آلی و زیستی بر عملکرد، میزان روغن و ترکیب اسیدهای چرب روغن کنجد (Sesamum indicum L.)

به منظور بررسی تاثیر کودهای آلی و زیستی بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد، عملکرد روغن و ترکیب اسیدهای چرب تشکیل دهنده روغن کنجد، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل 1- تیوباسیلوس، 2- کود گرانوله، 3- کود گاوی، 4- کود گاوی + تیوباسیلوس، 5- کود گاوی + گرانوله، 6- نیتروکسین + بیوفسفر، 7- میکوریزا + نیتروکسین + بیوفسفر و 8- شاهد (عدم مصرف کود) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده، بیشترین تاثیر در افزایش معنی دار تعداد کپسول در بوته در تیمار کود گاوی + تیوباسیلوس (101 کپسول در بوته) مشاهده گردید. همچنین تیمارهای تیوباسیلوس و نیز کود گاوی + گرانوله بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه داشتند، به طوری که تیمارهای ذکر شده در مقایسه با تیمار شاهد، منجر به افزایش معنی دار عملکرد دانه (به ترتیب تا 45/ 15 و 52/ 18 درصد) شدند. از نظر مقادیر اسیدهای چرب تشکیل دهنده ساختار روغن بر اساس میانگین تیمارهای مورد آزمایش، اسید اولئیک سیس (65/ 45 درصد) و لینولئیک سیس (54/ 30 درصد) دارای بیشترین مقدار بودند. بیشترین مقدار اسید لینولنیک به طور معنی دار در تیمار شاهد (93/ 0 درصد) و کمترین مقدار آن در تیمارهای کود گاوی (33/ 0 درصد)، میکوریزا+ نیتروکسین+ بیوفسفر (33/ 0 درصد) و کود گاوی + گرانوله (35/ 0 درصد) مشاهده گردید. همچنین بیشترین افزایش در اسید اولئیک سیس در نتیجه کاربرد کود گاوی + گرانوله (58/ 48 درصد) به دست آمد. طبق نتایج این آزمایش به نظر می رسد که فراهمی مواد آلی و عناصر غذایی خاک به ویژه تحت شرایط استفاده تلفیقی کود گاوی + گرانوله می تواند ضمن افزایش عملکرد با افزایش درصد اسید اولئیک و نیز کاهش میزان اسید لینولنیک و بهبود کیفیت روغن کنجد در شرایط اقلیمی محل اجرای آزمایش شده است.