سنجش توسعه یافتگی کشاورزی استان های ایران با استفاده از تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی

تحقیق حاضر بر پایه 35 شاخص توسعه کشاورزی در زمینه های زیرساختی، نهادی، نیروی انسانی، مکانیزاسیون و بهره وری تولید، با استفاده از روش ترکیبی تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی به ارزیابی سطح توسعه کشاورزی استان های کشور پرداخته است. نتایج نشان داد که میزان توسعه یافتگی کشاورزی مناطق کشور به رغم تاثیرپذیری از شرایط و بسترهای طبیعی تا حد زیادی از عوامل انسانی و مدیریتی تاثیر پذیرفته است؛ به همین دلیل برخی استان های با ظرفیت های مناسب طبیعی در زمینه کشاورزی، در سطح کمتر توسعه یافته یا توسعه نیافته قرار گرفته اند. با توجه به اینکه مجموع حداقل فواصل آذربایجان شرقی برابر 4/51 بود و بالاتر از آستانه بالای فاصله همگنی4/331 =d(+) قرار گرفت، این استان، ناهمگن، اما از نظر وضعیت توسعه کشاورزی در بهترین شرایط شناخته شد. همچنین در گروه استان های همگن، مازندران، اصفهان، چهارمحال و بختیاری و تهران از نظر توسعه یافتگی کشاورزی (DL< 0.7001) رتبه های اول تا چهارم را کسب کرده اند. علاوه بر این استان های قزوین، خراسان جنوبی، خوزستان و سیستان و بلوچستان از بعد سطح توسعه کشاورزی (DL > 0.9302) به ترتیب در رتبه های بیست و ششم تا بیست و نهم قرار گرفتند. از این رو برای کاهش نابرابری های توسعه کشاورزی مناطق و استان های کشور، برنامه ریزی ناحیه ای و محلی، تخصیص متوازن منابع، توجه به مطالعات استعدادسنجی، تخصص گرایی تولید و جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی می تواند راهگشا باشد.