بررسی ژئوشیمی سنگ کل به منظور مطالعه و تفکیک دگرسانی های گرمابی منطقه پی جویی آهن-مس (±طلا) کوه دم، ایران مرکزی

سنگ های نفوذی میزبان کانه زایی آهن-مس (±طلا) در منطقه پی جویی کوه دم تحت تاثیر تبادلات جرمی رخداده در دگرسانی های سدیک (-کلسیک)، پتاسیک و کوارتز-کلسیت (±کلریت-سولفید) موجب تشکیل کانی سازی رگه ای-برشی از جنس کوارتز-هماتیت-طلا شده است. دگرسانی سدیک (-کلسیک) در مجاورت رگه ها، دگرسانی پتاسیک با فاصله از آن و دگرسانی کوارتز-کلسیت (±کلریت-سولفید) بصورت پراکنده در رگه ها و سنگ میزبان کانی سازی تشکیل شده است. در این تحقیق از داده های ژئوشیمی سنگ کل نمونه سنگ های دگرسان و غیردگرسان معادل به منظور ارزیابی تبادلات جرمی، گرادیان ترکیبی و نسبت های عنصری مولار در تفکیک دگرسانی های گرمابی منطقه استفاده شده است. بر اساس این شواهد، دگرسانی سدیک (-کلسیک) در منطقه طی مرحله نخست با حضور آلبیت همراه با غنی شدگی نسبی عناصر Na2O، CaO، Fe2O3، Cu و Co و در مقابل تهی شدگی عناصر K2O، MgO و Rb در مجاورت رگه ها و افق های معدنی کانه دار رخداده است. دگرسانی پتاسیک در مرحله دوم با کانی های شاخص ارتوز، کوارتز و کلسیت و غنی شدگی نسبی عناصر K2O، Ba، Y و Sr و تهی شدگی عناصر Na2O، CaO، MgO و Fe2O3 با فاصله از رگه ها قابل تشخص است. رخداد دگرسانی کوارتز-کلسیت (±کلریت-سولفید) نیز اغلب بصورت پراکنده در رگه ها با غنی شدگی نسبی عناصر Fe2O3، MgO، CaO و LREE (از قبیل Ce، La و Nd) و تهی شدگی عناصر Na2O، K2O، Ba و Sr مشخص می شود.بر اساس مطالعه نسبت های عنصری مولار در دگرسانی ها، بیشترین نسبت (2Ca+Na+K)/Al متعلق به دایک های مافیک با میزان 4/1 و فلسیک با مقدار 2/1 است. همبستگی منفی میان غلظت عناصر کانه ساز آهن و مس در مقابل نسبت عنصری مولار K/(2Ca+Na+K) گویای غنی شدگی این عناصر در رگه ها و افق های کانه ساز و ارتباط ژئوشیمیایی آنها با دگرسانی سدیک (-کلسیک) در منطقه است. برمبنای شواهد پتروگرافی، ژئوشیمی سنگ کل و نسبت های عنصری مولار در سنگ های دگرسان منطقه پی جویی کوه دم می توان گفت بیشترین سهم دگرسانی سدیک (-کلسیک) در دایک های مافیک و فلسیک منطقه رخداده که این عامل موجب تحرک سیال گرمابی غنی از فلز و شکل گیری بخش مهمی از کانه زایی های رگه ای-برشی آهن-مس (±طلا) مرتبط با این دایک ها شده است. بررسی این الگوی غنی شدگی فلزی مرتبط با ژئوشیمی دگرسانی در دایک های جنوب منطقه می تواند راهبردی برای ادامه عملیات پی جویی و ورود به مراحل اکتشافی بعدی در سایر کانی سازی های منطقه باشد.