تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی و استقرایی

روش تحلیل محتوا یکی از روش های رایج در تحقیقات اجتماعی است.طی دهه های اخیر گونه های مختلفی از تحلیل محتوا به وجود آمده اند که می کوشند اصول این روش را در ترکیب با مفروضاتانواع رویکردهای نظری به کار بگیرند. با وجود گونه های مختلف تحلیل محتوا، این پرسش قابل طرح است که چگونه می توان نوعی دسته بندی از روش تحلیل محتوا ارائه داد؟ آیا تقسیم تحلیل محتوا به دو گونه کمی و کیفی می تواند تنوعات موجود در این عرصه را پوشش دهد؟. بهره گیری از منطق های پژوهشی پاسخی برای این دست سوالات فراهم می سازد.منطق مستتر در گونه های مختلف تحلیل محتوا، و به خصوص تحلیل محتوای کیفی، می تواند به عنوان محوری برای شناختتشابه و همچنین تمایزها در نظر گرفته شود. بر این اساس،دو منطق استقراء و قیاس مبین اصول فکری هدایت کننده انواع گونه های تحلیل محتوای کیفی بوده، و به تنهایی و یا در ترکیب با یکدیگر می توانند مسیر حرکت در این روش را تعیین کنند. آنچه در این مقاله آمده تلاشیبرای ارائه یک صورت بندی کلی از تحلیل محتوای کیفی استکه با متمایز کردن آن از نوع کمی آغاز گشته، و به شناخت جایگاه دو منطق پژوهشی استقراء وقیاس در تحلیل محتوای کیفی، و همچنین نحوه کاربرد آن ها در فرایند تحقیق منجر می شود.